پهنه بندی و ارزیابی فراوانی چشمه ها در مناطق کارستی با استفاده از رگرسیون لجستیک (مطالعه موردی: حوزه آبخیز بجنورد)

ارزیابی فراوانی چشمه ها به موضوعی مهم برای برنامه ریزی استفاده از زمین، به خصوص شناسایی منابع آب زیرزمینی و حفاظت از محیط زیست تبدیل شده است. بدین منظور جهت تولید نقشه فراوانی چشمه های حوزه آبخیز بجنورد، از روش رگرسیون لجستیک باینری (به منظور وجود و عدم وجود چشمه)، تکنیک های سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و سنجش از دور (RS) استفاده گردید. در این منطقه تعداد 359 چشمه شناسایی شد و 14 عامل موثر در وجود چشمه شامل تراکم خطواره، فاصله از خطواره، فاصله از آبراهه، تراکم زهکشی، شاخص پوشش گیاهی (NDVI)، انحنای پروفیل، انحنای مماسی، نسبت سطح، برآیند بردار، بارندگی، ارتفاع، زمین شناسی، جهت های جغرافیایی و شیب مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ضرایب عوامل موثر توسط رگرسیون لجستیک از 300 چشمه که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند، به دست آمد. از 59 چشمه دیگر برای مرحله اعتبار سنجی استفاده شد. در نهایت نقشه فراوانی چشمه ها به چهار طبقه احتمالاتی خیلی کم، کم، متوسط و زیاد تقسیم گردید. نتایج نشان داد که وجود بیش از 80 درصد از چشمه ها به درستی پیش بینی گردید. همچنین دقت مدل با استفاده از منحنی ROC، 6/86 درصد تخمین زده شد که نشان دهنده دقت بالای مدل در تحلیل فراوانی چشمه ها در منطقه مورد مطالعه است. در پایان عوامل تراکم زهکشی، شاخص پوشش گیاهی، برآیند بردار، بیش ترین ضریب و عوامل شیب، ارتفاع و نسبت سطح کمترین معنی داری را در بروز چشمه ها داشته اند. با توجه به نتایج این تحقیق، می توان از این روش برای شناسایی منابع آب زیرزمینی در مناطق کارستی استفاده کرد و در بهبود مدیریت جامع حوزه های آبخیز کارستی، نقش مهمی ایفا نماید.