تاثیر استفاده از تفاله دانه انار و ال-کارنیتین در جیره بر کمیت و کیفیت شیر و فراسنجه های شکمبه ای بز شیرده

استفاده از فراورده های فرعی کشاورزی و صنایع غذایی موجب کاهش هزینه های پرورش دام می گردد، تفاله دانه انار یک فراورده فرعی بوده که می توان در تغذیه دام استفاده کرد. همچنین برای بهبود استفاده از روغن موجود در دانه ی انار که بیشتر آن را اسیدهای چرب بلند زنجیر تشکیل می دهند می توان با استفاده از ال-کارنیتین که بر اکسیداسیون اسیدهای چرب موثر می باشد، برای افزایش بازده تولید شیر بهره گرفت. جهت بررسی تاثیر تفاله دانه انار حاوی روغن غیراشباع به همراه ال– کارنیتین، بر کمیت و کیفیت شیر بزهای شیرده نژاد مهابادی و بررسی فعالیت شکمبه ای بزها این آزمایش طراحی گردید.
مواد و روش ها تعداد 32 راس بز شیرده نژاد مهابادی با روزهای شیردهی 6 ± 45، تولید شیر روزانه 20/0 ± 05/1 کیلوگرم، میانگین سن 3 سال، وزن 1/4 ± 8/39 کیلوگرم که دارای یک بزغاله شیرخوار بودند. بزها بر اساس داده های جمع آوری شده در دوره پیش آزمایش به طور تصادفی به 4 گروه آزمایشی 8 راسی تقسیم و سپس با آرایش فاکتوریل2×2 با دو سطح صفر و 10 درصد تفاله دانه انار و صفر و 300 قسمت در میلیون ال-کارنیتین در کیلوگرم ماده خشک به مدت 6 هفته در آزمایش بودند. جیره های آزمایشی شامل: 1) جیره بدون تفاله دانه انار و ال-کارنیتین، 2) جیره با 10 درصد تفاله دانه انار بدون ال-کارنیتین، 3) جیره بدون تفاله دانه انار با 300 قسمت در میلیون ال-کارنیتین و 4) جیره با 10 درصد تفاله دانه انار با 300 قسمت در میلیون ال-کارنیتین در کیلوگرم ماده خشک، بودند. با توجه به تغذیه بز ها به صورت انفرادی، مقدار خوراک مصرفی هر بز به طور روزانه ثبت شد. شیر تولیدی روزانه هر بز با استفاده از دستگاه شیردوش در دو وعده اندازه گیری شد. نمونه گیری از مایع شکمبه، در آخرین روز هفته پایانی آزمایش و سه ساعت بعد از خوراک دهی نوبت صبح و با استفاده از لوله مری متصل به پمپ خلاء صورت گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SAS و رویه MIXED انجام شد.
یافته ها نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که افزودن تفاله دانه انار و ال-کارنیتین به جیره تاثیری بر وزن نهایی، کل افزایش وزن، افزایش وزن روزانه و ماده خشک مصرفی نداشت و تغییر ضریب تبدیل غیر معنی دار بود. تولید شیر (گرم در روز) تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت، اما تولید شیر تصحیح شده بر مبنای 4 درصد چربی، درصد چربی شیر، تولید چربی و نسبت چربی به پروتئین شیر با افزودن تفاله دانه انار به طور معنی دار افزایش یافت (05/0>P)، همچنین استفاده از مکمل ال-کارنیتین باعث افزایش معنی دار درصد پروتئین و لاکتوز شیر گردید (05/0>P). pH، تعداد پروتوزوآ، غلظت نیتروژن آمونیاکی و غلظت کل اسید های چرب فرار شکمبه تحت تاثیر تیمار های آزمایشی قرار نگرفت (05/0P).
نتیجه گیری نتایج این آزمایش نشان داد که استفاده از تفاله دانه انار و افزودن ال-کارنیتین به جیره باعث بهبود کیفیت شیر بز شدند. اگرچه استفاده همزمان ال-کارنیتین و تفاله دانه انار بر تولید شیر تاثیر معنی نداری نشان نداد، اما تاثیر متقابل ال-کارنیتین و تفاله دانه انار بر فعالیت شکمبه باعث تولید بیشتر استات گردید. با توجه به نتایج بدست آمده می توان نتیجه گیری کرد که تفاله دانه انار را می توان به عنوان محصول جانبی ارزان با بهبود تولید و ترکیب شیر بز و ال–کارنیتین را نیز به عنوان مکمل موثر بر مصرف چربی جیره ای و تامین بهتر انرژی دردسترس در تغذیه بز های شیری به کار برد.