تحلیل ویژگی های هندسی و توانمندی معماران محلی در فن آوری ساخت گنبدهای دو پوسته گسسته در شیوه نایین

پوشش های ایرانی به مقتضیات زمان و نیاز، ابداع و در گذر قرون و اعصار روندی تکاملی را طی کرده است؛ به طورکلی، پوشش ها بر دو نوع تخت و منحنی (سغ) هستند؛ گنبد، یکی از انواع پوشش های منحنی است که در بین آن ها، گنبدهای دوپوسته ی گسسته ی ایرانی، ویژگی های بارزی دارند. گنبدهای گسسته از عناصر مهم معماری اسلامی از نظر فرم معماری، سازه و هندسه هستند، که در این حوزه ها به تحقیق و بررسی نیاز دارند. تحلیل ساختار و جزییات این گنبدها می تواند راهکاری در جهت مرمت بهتر آن ها باشد؛ لذا کنکاش و مطالعه ی پیرامون آن، در این حوزه ضرورت پیدا می کند. باور بنیادین این پژوهش این است که فن آوری ساخت گنبدهای دوپوسته ی گسسته شیوه ی نایین به شکل مستقیم، از یک سو از فرم و اندازه، از سوی دیگر از خلاقیت های معماران سنتی تاثیر می پذیرد. این مقاله بر آن است تا ساختارگنبدهای دوپوسته در شیوه ی نایین را به صورت موشکافانه مورد تحلیل قرار دهد. بدین منظور، ابتدا اطلاعات از طریق «مطالعات کتابخانه ای»، «مشاهده و برداشت مستقیم میدانی»، «مصاحبه با استادکاران و مرمت گران» استخراج خواهد شد؛ و سپس، نظام هندسی و ساختار سازه ای نمونه ها از طریق مدل سازی با نرم افزارهای سه بعدی سازی، پیاده می شود. درنهایت، مقایسه و تحلیل یافته های مرتبط، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، مورد بررسی قرار خواهد گرفت. از این روی، این مقاله بر آن است تا نقش هندسه و خلاقیت استادکاران را در فن آوری ساخت و فرم نهایی گنبدهای گسسته ی نایین، مورد بررسی قرار دهد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که، مصالح، امکانات در دسترس، توانمندی های معمار محلی (ناشی از تجارب گذشتگانش) و هندسه ی فرمی گنبد، بر عناصر تشکیل دهنده ی ساختار گنبدهای دوپوسته ی گسسته در شیوه ی نایین تاثیرگذار بوده است.