شناخت فنون ساخت و اجرای لایه زراندود در سفال مینایی، بر اساس مطالعات میکروسکوپی و منابع کهن

نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
سفال مینایی به گروهی از سفال های لعاب دار دوره ی میانی اسلامی اطلاق می شود که دارای نقاشی رولعابی است. زراندود، جزو تزیینات نهایی این سفال به شمار می رود. پژوهشگران عقیده دارند سفال مینایی به دلیل کاربرد تزیینات زراندود روی آن، یکی از گونه های خاص و تجملی سفال بوده است. با توجه به اسناد مکتوب کهن، زراندود کردن آثار گوناگون به عنوان یک حرفه مطرح بوده است. شناخت این حرفه، سبب افزایش دانش امروزی نسبت به فنون کهن گشته و درنهایت تنوع اجرای زراندود را روی مواد گوناگون و دوران گوناگون قابل تحلیل می سازد. با توجه به این که شناخت بهتر فنون کهن، علاوه بر روش های دستگاهی نیاز به دستورالعمل های کهن نیز دارد، در این راستا بازخوانی رسالات مرتبط و مقایسه ی آن با نتایج روش های دستگاهی ضروری به نظر می رسد. احتمال می رود زراندود کردن روی سفال مینایی به شیوه ی ورق طلای خالص و به عنوان آخرین مرحله ی تزیین روی لعاب اجرا شده باشد. این مقاله در جهت پاسخ به پرسش هایی همچون: نوع لایه ی زراندود، شیوه ی آماده سازی، اجرا و تثبیت آن روی سطح لعاب دنبال می شود. در این پژوهش لایه ی زراندود در سفال های مینایی مکشوف از ری و الموت که جزو جدیدترین یافته های سفال مینایی هستند با هدف دستیابی به تکنولوژی های وابسته به صنعت سرامیک کهن، با استفاده از میکروسکوپ اپتیکال، میکروسکوپ الکترونی و میکروسکوپ روبشی پروتون مطالعه شد. دستاوردهای پژوهش در انتها با مکتوبات عرایس الجواهر و جواهرنامه نظامی مقایسه شدند. نتایج نشان می دهد روش زراندود کردن سفال مینایی با شیوه ی مکتوب در عرایس الجواهر مطابقت دارد. در شیوه ی زراندود از ورق نازک طلای خالص استفاده شده است. ورق طلا، گاه خارجی ترین لایه بوده و روی قلم گیری قرمز یا سیاه کار شده، اما در برخی نمونه ها طلا زیر لایه ی قلم گیری قرار داشته و آخرین مرحله ی تزیین به شمار نمی رود. قرارگیری طلا زیر بخش قلم گیری و نفوذ چند میکرونی طلا درون لعاب زیرین، نشان می دهد مکانیسم نشاندن ورق طلا روی سطح به شیوه ی مکانیکی و حرارتی بوده است.
زبان:
فارسی
صفحات:
161 تا 178
لینک کوتاه:
magiran.com/p1781210 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!