بررسی و نقش روابط عملکرد و اجزای عملکرد دانه در به نژادی گندم (Triticum aestivum L.)

تعیین روابط بین عملکرد دانه و اجزای آن در گندم نان جهت تولید پایدار اهمیت اساسی دارد. جهت تعیین صفات کلیدی موثر بر عملکرد دانه و همچنین بررسی اثرات مستقیم و غیرمستقیم بین عملکرد دانه با اجزاء آن، تحقیق حاضر در طی سال های زراعی 1388-1385 با 94 لاین دبل هاپلوئید، والدین و 5 رقم بومی ایرانی درآزمایش در قالب طرح لاتیس سه گانه در مزرعه اجرا گردید. نتایج، نشان دهنده همبستگی مثبت و معنی دار بین عملکرد دانه با صفات: تعداد دانه در سنبله، شاخص برداشت، تعداد پنجه بارور و عرض برگ پرچم و نیز همبستگی منفی بالا بین عملکرد و تعداد پنجه کل، ارتفاع بوته و تعداد گره بود. نتایج تجزیه ضرایب مسیر (علیت)، نیز نشان دهنده اثرات مستقیم قوی و معنی دار صفات وابسته به عملکرد همانند شاخص برداشت (27/0) و وزن صد دانه (09/0) بر عملکرد دانه بود. با توجه به یک نواختی جامعه دبل هاپلوئید، نتایج این بررسی نشان می دهد که ویژگی هایی مانند شاخص برداشت، وزن صددانه، طول سنبله، تعداد پنجه بارور، طول و عرض برگ پرچم را می توان به عنوان معیارهایی گزینشی جهت بهبود و افزایش عملکرد دانه در گندم نان در کارهای به نژادی معرفی نمود.