بررسی تنوع کاریوتیپی در کلکسیون گونه Aegilops triuncialis L. در ایران

به منظور بررسی صفات کاریوتیپی و اندازه ژنوم گونه Ae. triuncialis جمع آوری شده از ایران، 209 جمعیت از کلکسیون موجود در بانک ژن گیاهی ملی ایران مورد مطالعه فلوسیتومتری و سیتوژنتیکی قرار گرفتند. جمعیت ها به روش فلوسیتومتری با استفاده از DAPI بررسی شدند. پیک فلوسیتومتری برای نمونه ها از 42 تا 95 با میانگین 74/63 و انحراف معیار 83/11 مشاهده شد. میانگین پیک نمونه شاهد گندم 67/120 با انحراف معیار 40/5 بود. نسبت محتوای DNA در نمونه های مورد بررسی به نمونه شاهد هگزاپلوئید بین 44/0 تا 57/0 با میانگین 53/0 بود. مطالعه کاریوتیپ نمونه ها، نشان داد که تمام نمونه های مورد بررسی تتراپلوئید و عدد پایه آن ها 7=x بود. کروموزوم های گونه Ae. triuncialis شامل پنج تا 10 جفت کروموزوم ساب متاسانتریک (sm) و چهار تا نه جفت کروموزوم متاسانتریک(m) بود. دو جفت ساتلیت در انتهای بازوهای کوتاه کروموزوم 8 و 12 مشاهده شد. میانگین طول بلندترین کروموزوم 87/14 و میانگین طول کوتاهترین کروموزوم 12/12 میکرومتر بود. نسبت طول بازوی بلند به کوتاه (AR) از 66/1 تا 03/2 و شاخص سانترومری (CI) از 35/0 تا 39/0 مشاهده شد. بنابراین این گونه در کلاس A2 جدول استبینز قرار گرفت. حداکثر شاخص درصد شکل کلی، 76/38 و حداقل آن، 63/34 درصد مشاهده شد. در مجموع این خصوصیات بیانگر تقارن نسبی کروموزوم ها بوده و به نظر می رسد که این گونه در مرحله اولیه تکامل خود قرار دارد.