میزان ترجمه پذیری عناصر فرهنگی و... در خطبه صد و هشتم از نهج البلاغه

استعارات، کنایات، تشبی هات، مجاز و ضرب المثل ها علاوه بر جنبه تخییلی، جنبه فرهنگی نیز دارند. ازآنجاکه این تعبیرات آیینه تمام نمای تاریخ، فرهنگ و اندیشه در هر جامعه هستند، در حوزه مباحث معاصر ترجمه، توجه صاحب نظران را به خود جلب کرده است. ترجمه عناصر و جنبه های فرهنگی گنجانده شده در متن، در باور برخی از نظریه پردازان معاصر امکان پذیر نیست، درحالی که برخی دیگر آن را در ضمن چارچوب های خاصی ترجمه پذیر می دانند. این جستار با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و براساس مدل ایویر به بررسی، نقد و مقایسه شیوه ترجمه مفاهیم فرهنگی و صورخیال و... موجود در خطبه صدوهشتم نهج البلاغه ترجمه های فیض الاسلام، شهیدی و دشتی می پردازد. در این پژوهش تلاش می شود به این پرسش پاسخ داده شود که ترجمه عناصر فرهنگی از زبان مبدا (عربی) به زبان مقصد (فارسی) چقدر امکان پذیر بوده است؟ نتایج این جستار گویای آن است که در بین روش های پیشنهادشده برای ترجمه عناصر فرهنگی، روش تلفیقی از ترجمه برابر و معادل در فرهنگ مقصد یکی از موفق ترین روش هاست، درحالی که ترجمه چنین تعابیر به صورت آزاد، تنها نقش کارکردی محض آنها را منعکس می کند و ارزش فرهنگی تعبیر را نادیده می گیرد.