تحلیل اصطلاح برات در متون دانش استیفا

واژه «برات» در اصل برگرفته از «براءت» عربی است و به عنوان اصطلاحی دیوانی در متون فارسی به دو معنی به کاررفته است: یکی، سند دریافت و رسیدی که خزانه دار در برابر اجناسی که تحویل می گرفت، به آورنده جنس می داد و کهن ترین کاربردهای این اصطلاح با این معنی است؛ و دیگر مکتوبی دیوانی، مستند به مهر و توقیع دیوان که صاحب تحویل یا کارگزار حکومت، به موجب آن وجوه نقدی یا جنسی را که متعهد بود به شخصی پرداخت کند، به شخص یا مرجع دیگری حواله می کرد. ازآنجاکه آنچه در فرهنگ های عمومی درباره معنی اصطلاحی و دیوانی برات آمده است، غالبا خالی از تسامح نیست، در این مقاله کوشش شده است تا اصطلاح برات باتوجه به منابع دست اول استیفا تعریف و ویژگی ها و مشخصات ظاهری و کاربردی آن بررسی و تحلیل شود. همچنین با همین رویکرد سعی شده است تفاوت برات با اصطلاحات مشابه و مرتبط دیگر، مانند «تعلیق» و «مثنی» بیان شود.