بازخوانشی از اقتباس های قرآنی در صحیفه سجادیه (مطالعه موردی دعای اول تا هفتم)

یکی از جلوه های درخشان صحیفه سجادیه پیوند این کتاب شریف با قرآن کریم است. هدف این جستار، به تصویر کشیدن انس و همنشینی امام سجاد(ع) با قرآن کریم و نیز اثرپذیری عمیق آن حضرت(ع) از کلام وحی در دعای اول تا هفتم صحیفه سجادیه است. ضرورت این پژوهش، هویداسازی یکی از انواع تعامل گنجینه حدیثی شیعه با قرآن کریم، از رهگذر بررسی گونه شناسی اقتباس و کارکردهای گوناگون این گونه ها در بافت متنی صحیفه سجادیه می باشد. بدین منظور، با روش توصیفی تحلیلی به بررسی این عنصر ادبی پرداخته شده است. گونه های مقتبس قرآنی در هفت دعای اول صحیفه سجادیه عبارت است از: اقتباس کامل، جزئی، متغیر، اشاره ای و استنباطی. یافته های پژوهش حاکی از آن است که پربسامدترین گونه، اقتباس متغیر و دشوارترین نوع، از حیث تشخیص، اقتباس استنباطی است و انگیزه کاربست این گونه ها برای تعلیل، تاکید، تفسیر و توضیح، تهلیل و تحمید و جری و تطبیق است و گاه کارکرد ترکیبی دارد.