مقایسه خصوصیات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی تعدادی از ژنوتیپ های بومی هندوانه ابوجهل (Citrullus colocynthis L.)

هندوانه ابوجهل (Citrullus colocynthis L.) یکی از گیاهان دارویی متعلق به خانواده کدوییان می باشد که از خواص مهم آن اثرات ضددیابتی، ضدویروسی، ضد میکروبی و ضدسرطانی است. با توجه به اینکه گزارشی از بررسی ویژگی های ژنوتیپ های ایرانی آن وجود ندارد، لذا در این مطالعه 15 ژنوتیپ هندوانه ابوجهل ایرانی از نقاط مختلف کشور جمع آوری و از لحاظ صفات مورفولوژیکی ارزیابی و در سه ژنوتیپ انتخابی نیز حضور ماده ضدسرطان الاتریسین بی ارزیابی شد. به منظور اندازه گیری صفات مورفولوژیک و تهیه نمونه جهت بررسی های فیتوشیمیایی، از بوته ژنوتیپ-های هندوانه ابوجهل در محل رویشگاه های طبیعی استفاده گردید. نمونه های گیاهی در دمای اتاق خشک شده و سپس عصاره گیری شدند. به منظور اندازه گیری میزان الاتریسین بی از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا استفاده شد. مقایسه ژنوتیپ ها بر اساس صفات مورفولوژیک نشان داد که بین ژنوتیپ ها از لحاظ اکثر صفات مورد بررسی اختلاف معنی داری وجود دارد و تجزیه خوشه ایبر اساس صفات مورفولوژیکی ژنوتیپ ها را در چهار گروه مختلف قرار داد. بررسی فیتوشیمیایی سه ژنوتیپ انتخابی نیز نشان داد که مقدار ماده ضد سرطان الاتریسین بی در اندام های مختلف این ژنوتیپ ها متفاوت بوده و بیشترین مقدار آن در اندام برگ ژنوتیپ بندان می باشد. تحقیق حاضر برای اولین بار نشان داد که ماده ضد سرطان الاتریسین بی علاوه بر میوه و برگ در ساقه و ریشه این گیاه نیز وجود دارد و می توان از سایر اندام های گیاه نیز این ماده ضدسرطان را استخراج نمود.