پاسخ دو گونه کاج (Pinus nigra و P. eldarica) اطراف کارخانه مس سرچشمه در جذب فلزات سنگین و برخی ویژگی های ساختاری برگ

آلودگی به فلزات سنگین یکی از مسائل زیست محیطی عصر حاضر به شمار می رود. امروزه شناسایی گیاهان مقاوم به آلودگی بسیار اهمیت دارد زیرا یکی از کاربرد های آن، کاشت در مکان های آلوده و صنعتی جهت پاک سازی محیط می باشد. در این مطالعه، دو گونه ی کاج (Pinus nigra و P. eldarica) نزدیک کارخانه مس سرچشمه به عنوان گیاهان منطقه آلوده و در باغ کنتوئیه، به عنوان منطقه شاهد بررسی شدند. میزان فلزات سنگین مس (Cu)، روی (Zn)، کادمیوم (Cd) و سرب (Pb)، در سطح صفر و 20 سانتی متری خاک و نیز در اندام های مختلف گیاه، اسیدیته خاک و ویژگی های ساختاری برگ بررسی شد. میزان pH در منطقه آلوده حدود 7 و در منطقه شاهد حدود 6/7 بود. در منطقه شاهد، pH خاک سطح، به طور معنی داری کمتر بود اما در منطقه آلوده، تفاوت آشکاری بین دو سطح دیده نشد. میزان هر چهار عنصر، در منطقه آلوده بیشتر از شاهد بود و در منطقه آلوده میزان آنها در سطح بیشتر از عمق بود. میزان هر یک از فلزات سنگین در ساقه و در مواردی هم در برگ بیشتر از ریشه بود، در نتیجه هر دو گونه بیش تجمع دهنده هستند. برگ هر دو گونه پاسخ های مقاومتی در برابر آلاینده ها نشان داد. میزان کمتر جذب عناصر، کاهش معنی دار نعداد و اندازه روزنه ها، افزایش ضخامت اپیدرم، هیپودرم، مزوفیل و نیز افزایش بیشتر تعداد مجاری رزین در کاج تهران دلیلی بر مقاومت بالاتر آن می باشد. بنابراین، می توان کاج سیاه را به عنوان شاخص آلاینده ها و کاج تهران را به عنوان گیاه مقاوم تر برای کاشت پیشنهاد داد.