آزمون رابطه ریسک نکول و اثر شتاب: با استناد به شواهدی از بورس اوراق بهادار تهران

در این پژوهش، نقش ریسک نکول در بروز اثر شتاب با استناد به داده های شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی بازه زمانی 31/01/1387 تا 31/04/1393 تحلیل می شود. اثر شتاب، استمرار بازده در میان مدت، که طی دو دهه گذشته در بازارها و دوره های زمانی متفاوت مشاهده شده است، با استفاده از دو دیدگاه قابل تشریح می باشد: دیدگاه مبتنی بر ریسک و دیدگاه رفتاری. دیدگاه اول، وجود اثر شتاب را به عنوان پاداشی برای تحمل ریسک معرفی می کند، اما دیدگاه دوم آن را ناشی از واکنش افراطی یا تفریطی سرمایه گذاران می داند. ریسک نکول یا عدم اطمینان از توانایی شرکت در برآورده کردن تعهدات و بازپرداخت بدهی هایش، با معیارهای متفاوتی تخمین زده شده است. متداول ترین آنها، معیارهای مبتنی بر داده های حسابداری، رتبه های اعتباری و دیفرانسیل بازپرداخت بدهی است که همگی از کاستی های متعددی رنج می برند. به همین دلیل در پژوهش پیش رو، برای اندازه گیری ریسک نکول از یک معیار مبتنی بر مدل قیمت گذاری اختیار معامله بلک- شولز- مرتون استفاده شد که برخی از مشکلات مرتبط با معیارهای اندازه گیری ریسک نکول مورداستفاده در مطالعات پیشین را رفع می کند. این معیار نه تنها اطلاعات گذشته را مدنظر قرار می دهد که با استفاده از قیمت بازاری سهام، انتظارات سرمایه گذاران راجع به عملکرد سهام در آینده را نیز لحاظ می کند. معیار مزبور همچنین به نوسان پذیری بازده دارایی ها توجه می کند. برای توصیف اثر شتاب نیز، دوره تشکیل 6 ماهه و دوره های نگهداری 3، 6 و 12 ماهه، انتخاب شد. ابتدا سودآوری سه استراتژی شتاب کوتاه مدت (6/3)، میان مدت (6/6) و بلندمدت (6/12) مورد بررسی قرار گرفت و مشاهده شد که در بازه زمانی فوق، تنها استراتژی شتاب میان مدت که از دوره تشکیل و نگهداری 6 ماهه استفاده می کند، سودآور است. سپس، نشان داده شد بین ریسک نکول و اثر شتاب رابطه ای وجود ندارد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که اثر شتاب مختص شرکت های دچار درماندگی مالی و ناتوان در بازپرداخت بدهی نیست و امکان بروز آن در شرکت های سالم و متمکن از نظر مالی نیز وجود دارد؛ یافته ای که می تواند مورد توجه سرمایه گذاران و بازیگران بازار قرار بگیرد. در این پژوهش، همچنین نشان داده شد که پرتفوی سهام بازنده با ویژگی هایی نظیر ریسک نکول بالا، اندازه کوچک، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار بالا و عدم نقدشوندگی همراه است، اما توصیف پرتفوی سهام برنده تاحدودی پیچیده می باشد. همین موضوع پیش بینی عایدی های شتاب را مشکل می سازد.