تمایز میان نور و نار در قرآن و عرفان اسلامی و تاثیر آن بر مفهوم و کاربرد رنگ در نگارگری اسلامی - ایرانی
نویسنده:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
رویکرد شگرف حکما و عرفای مسلمان به نور و رنگ، معانی لطیف و مفاهیم ظریفی از این عناصر هنری ارائه نمود که در آثار شگفت و متعالی هنرمندان ایرانی اسلامی به کمال ظهور یافت. در این میان تاکید قرآن بر تمایز میان نور و نار و نیز بازتاب کامل این معنا در ذوق و عقل و تخیل حکما و عرفای مسلمان، دست مایه ای عمیق در دست هنرمندان مسلمان نهاد که در آثار خود معانی لطیف، روحانی و آسمانی را با رنگ های شفاف، براق، نرم و مواج (با توجه به سبکی و روانی آن ها و مهم تر فقدان بعد در نور) و مفاهیم غیر لطیف را با رنگ هایی غلیظ و شدید به تصویر کشند.
این مقاله با روش تحلیلی تفسیری ابتدا به بررسی تمایز میان نور و نار در قرآن و سپس در آرای حکما و عرفایی چون شیخ اشراق و علاء الدوله سمنانی (با تاکید بر رساله نوریه او) پرداخته و آن گاه بازتاب این معنا را در برخی از مهم ترین نگاره های تاریخ نگارگری اسلامی (به ویژه شعله فروزان اطراف سر معصومین علیهم السلام) و نیز نگاره هایی که آتش در آن ها حضور دارد، مورد توجه قرار می دهد. فرض بر این است که بنا به نوع کارکرد آتش، رنگ ها جلوه نوری و ناری یافته اند.
این مقاله با روش تحلیلی تفسیری ابتدا به بررسی تمایز میان نور و نار در قرآن و سپس در آرای حکما و عرفایی چون شیخ اشراق و علاء الدوله سمنانی (با تاکید بر رساله نوریه او) پرداخته و آن گاه بازتاب این معنا را در برخی از مهم ترین نگاره های تاریخ نگارگری اسلامی (به ویژه شعله فروزان اطراف سر معصومین علیهم السلام) و نیز نگاره هایی که آتش در آن ها حضور دارد، مورد توجه قرار می دهد. فرض بر این است که بنا به نوع کارکرد آتش، رنگ ها جلوه نوری و ناری یافته اند.
کلیدواژگان:
قرآن ، نگارگری اسلامی ، نور ، نار ، عرفان اسلامی
زبان:
فارسی
صفحات:
87 تا 105
لینک کوتاه:
magiran.com/p1795987
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 990,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!