ارزیابی عملکرد و جنبه های اکوفیزیولوژیک کشت مخلوط گوار (Cyamopsis tetragonoloba L.) و آفتابگردان (Helianthus annuus L.) تحت تاثیر سطوح مختلف نیتروژن

کشت مخلوط عبارت است از کشت دو یا چند محصول زراعی به طور همزمان در یک مزرعه. اصلی ترین هدف کشت مخلوط، حصول عملکرد بیشتر در یک قطعه زمین و استفاده از منابعی که در غیر این صورت توسط یک نوع محصول نمی توان مورد استفاده قرار داد. اهداف عمده کشت مخلوط شامل کاهش جمعیت آفات و بیماری های گیاهی، کاهش فرسایش و حداقل رسانیدن هزینه نیروی کارگری در کنترل علف های هرز هستند. به منظور ارزیابی جنبه های اکوفیزیولوژیک کشت مخلوط گوار (Cyamopsis tetragonoloba L.) و آفتابگردان (Helianthus annuus L.) تحت تاثیر سطوح مختلف کود نیتروژن، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل (چاه نیمه) در سال زراعی 92 -1391 اجرا گردید. عامل اصلی شامل سه سطح کود نیتروژن 0، 100 و 150کیلوگرم در هکتار و عامل فرعی، نسبت مختلف کشت شامل کشت خالص آفتابگردان، کشت خالص گوار، 75 درصد گوار+ 25 درصد آفتابگردان، 50 درصد گوار+ 50 درصد آفتابگردان، 25 درصد گوار+ 75 درصد آفتابگردان بود. نتایج تجزیه داده ها نشان داد که سطوح مختلف کود نیتروژن، نسبت های کاشت و برهمکنش آن ها تاثیر معنی داری بر عملکرد زیست توده دو گیاه آفتابگردان و گوار داشت. بالاترین عملکرد دانه آفتابگردان (33/1633 کیلوگرم در هکتار) از الگوهای کاشت 75 درصد گوار+ 25 درصد آفتابگردان همراه با مصرف 100 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن و در گوار (7/4356 کیلوگرم در هکتار) از 75 درصد گوار+ 25 درصد آفتابگردان و کاربرد 150 کیلوگرم درهکتار کود نیتروژن به دست آمد. سطوح مختلف کود و نسبت های کاشت تاثیر معنی داری بر عدد اسپد در دو گیاه آفتابگردان و گوار داشت. بیشترین و کمترین مقدار نیتروژن خاک به ترتیب با میانگین 2/0 و 17/0 درصد از کشت خالص گوار و کشت خالص آفتابگردان به دست آمد. بالاترین نسبت برابری زمین (73/2) از مخلوط 75 درصد گوار+ 25 درصد آفتابگردان به دست آمد. در خصوص کنترل علف های هرز، بیشترین وزن خشک علف هرز به ترتیب با میانگین 2/192 و 6/156 گرم در متر مربع از کشت خالص آفتابگردان و کشت خالص گوار به دست آمد و کمترین میزان آن نیز با میانگین3/153 گرم در متر مربع از 75 درصد گوار+ 25 درصد آفتابگردان مشاهده شد. بالاترین عملکرد دانه در آفتابگردان و گوار به ترتیب در تیمار مخلوط 25 درصد گوار+ 75 درصد آفتابگردان و 75 درصد گوار+ 25 درصد آفتابگردان حاصل شد. همچنین میزان وزن خشک علف های هرز مربوط به کشت خالص آفتابگردان بود، اما کشت خالص گوار و تمامی نسبت های کشت مخلوط باعث کاهش وزن خشک علف های هرز گردید.