بررسی وضعیت زوال درختان بلوط ایرانی در کلاسه های قطری در جنگل های سراب کارزان ایلام

در سال های اخیر سطح وسیعی از جنگل های ایلام به پدیده خشکیدگی بلوط مبتلا شده است. هدف از این تحقیق بررسی وضعیت خشکیدگی درختان بلوط در دو دوره آماربرداری در جنگل های سامان عرفی سراب کارزان (در غرب شهرستان سرابله) در استان ایلام بود. آماربرداری دوره اول در سال 1391 انجام گرفت. آماربرداری به روش سیستماتیک- تصادفی با ابعاد شبکه آماربرداری 200×150 متر در قطعات نمونه 10 آر مستطیل شکل با ابعاد 40×25 متر (1000 متر مربع) صورت گرفت و در 120 هکتار 80 قطعه نمونه برداشت شد. در هر قطعه نمونه قطر برابرسینه و وضعیت خشکیدگی درختان بلوط در پنج کلاسه بررسی شد. خشکیدگی درختان به پنج کلاسه شامل کلاسه 1: خشکیدگی خیلی شدید (بیشتر از 75 درصد)؛ کلاسه 2: خشکیدگی شدید (بین 50 تا 75 درصد)، کلاسه 3: خشکیدگی متوسط (بین 25 تا 50 درصد)؛ کلاسه 4: خشکیدگی کم (کمتر از 25 درصد خشکیدگی) و کلاسه 5: کاملا سالم تقسیم شد. آماربرداری دوم در سال 1393 صورت گرفت و قطعات نمونه دوره اول مجدد آماربرداری شد. از آزمون من ویتنی برای مقایسه وضعیت خشکیدگی درختان در دو دوره آماربرداری استفاده شد. نتایج نشان داد که وضعیت خشکیدگی درختان از سال 1391 به 1393، افزایش یافته و درصد درختان با خشکیدگی شدید از 5/3 درصد (1391) به 2/11 درصد (1393) رسیده است. نتایج آزمون من ویتنی نشان داد که تغییرات وضعیت خشکیدگی درختان (کلاسه های خشکیدگی) در دو دوره آماربرداری (1391 و 1393) در سطح 99 درصد معنی دار است. بیشترین درصد خشکیدگی درختان در طبقه های قطری 10 و 15سانتی متر و بیشترین درصد درختان سالم در طبقه های قطری 40 و 50 سانتی متری مشاهده شد و مشخص شد که خشکیدگی درختان با قطر برابرسینه آنها در ارتباط است. برای مدیریت توده های جنگلی دارای پدیده زوال بلوط در استان ایلام، پیشنهاد می شود عملیات پرورشی بیشتر در توده های با قطر برابرسینه 7 تا 20 سانتی متر متمرکز شود.