حافظه جمعی و هویت ایرانی

هدف اصلی این مقاله، ارائه مدلی تحلیلی از فرآیند ساخت معنای هویت ملی نزد ایرانیان است. فرض اصلی در این مقاله آن است که منبع معنایی هویت ملی را حافظه جمعی شکل می دهد، که از طریق ساخت روایت جمعی، انسجام لازم را برای تداوم طی زمان پدید می آورد. به این ترتیب، نیروی اجتماعی که فردی ایرانی را به ملت ایران پیوند می دهد حافظه جمعی است که در شکل روایت های جمعی به هویت ایرانی شکل می دهد. برای ساخت مدل نظری تحقیق از تلفیق رویکردهای نظری حافظه جمعی هالبواکس، هویت راویی ریکور و هویت ایرانی اشرف استفاده شد. با کاربست این مدل، افزون بر فهم واقعیت اجتماعی سیر تکوینی هویت ایرانی، تفسیر جدیدی از آخرین یافته های تجربی موجود در زمینه احساس هویت ملی در میان ایرانیان به دست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد که امروزه در جامعه، معنا و درک مشترک از ایرانی بودن و به عبارتی هویت ایرانی در قالب روایتی تاریخی نگر است. در این روایت نمادها، اسطوره ها و خاطرات جمعی، به عنوان میراث نمادین مردم مناطق مختلف ایران در ساخت هویت ملی مدرن ایرانی بازپیکربندی می شوند.