بررسی روایت شناسانه طوطی نامه

بررسی متون ادبی از منظر روایتشناسی می تواند موجب شناخت بیشتری از ابعاد گوناگون متن گردد و لایه های پنهان آن را برای خواننده آشکار سازد. طوطی نامه یکی از مشهورترین کتاب های داستانی در ادبیات فارسی است که ضیاء نخشبی آن را در قرن هشتم بر اساس قصه هایی که ظاهرا اصلی سانسکریت داشته، به نثر ساده فارسی بازنویسی کرده است. در مقاله حاضر، بر اساس نظریه روایی ژنت این متن تحلیل و بررسی شده است. در این متن، با یک راوی برون داستانی(نویسنده) و یک راوی درون داستانی(طوطی) مواجه هستیم و بیشترین میزان مشارکت در امر روایتگری بر عهده راوی درون داستانی است. کانونی شدگی و کانونی گری در این متن، از دو جنبه راوی برون داستانی و راوی درون داستانی بررسی شده است. در طوطی نامه با زمان های تقویمی روبه رو نیستیم و زمان عموما به صورت کلی مطرح می شود.در برخی از بخش های متن، نویسنده با حذف و کوتاه کردن برخی توصیفات، سعی در فشرده سازی زمان دارد و نیز در روایت های طوطی نامه ترتیب زمانی حوادث رعایت شده است. مکان در طوطی نامه به دو صورت مکان های کلی و مکان های خاص بیان شده است. از منظر اندیشه و فضای فکری، در طوطی نامه با یک اندیشه غالب روبه رو هستیم و متنی تک صدا داریم و هنگامی که رفتاری در تضاد با اندیشه حاکم در متن، از سوی یکی از شخصیت ها سر می زند، منجر به سرکوب و نابودی وی می شود.