بررسی مفهوم سوژه و خشونت بر خود: مطالعه موردی دو فیلم «پرتقال کوکی» و «اینک آخرالزمان»

اهمیت مفهوم سوژه در عصر روشنگری و ایمان به برتری خرد آدمی، در برهه های مختلف تاریخ دستخوش تردیدهای متعدد شد. از جمله در پایان دهه شصت و دهه هفتاد در آمریکا با اوج گیری مناسبات قدرت در جامعه و نظریه های افرادی چون میشل فوکو که نقش محوری سوژه را به نفع وجود گفتمان ها تقلیل دادند؛ شاهد خیزش جنبش های مدنی ای هستیم که خواستار آزادی اقلیت ها و کاهش روابط مبتنی بر اقتدار در جامعه هستند. به موازات آن در سینما نیز شاهد ساخت فیلم هایی در نقد اثرات خشونت بار ساختارها از جمله اثرات خشونت بار خود سینما در از بین بردن مفهوم سوژه ایم. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی، به واکنش سوژه در برابر این خشونت ساختاری در دو فیلم دهه هفتاد آمریکا؛ پرتقال کوکی (1971) و اینک آخرالزمان (1979) پرداخته می شود و این فرضیه به اثبات می رسد که خود ویرانی شخصیت های اصلی هر دو فیلم واکنشی در جهت باز پس گیری مفهوم سوژه و به دست آوردن قدرت اثرگذار و مرکزمحورانه آن است.