ارزیابی روابط بین صفات مرتبط با توزیع مواد فتوسنتزی و عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم تحت شرایط تنش خشکی آخر فصل

به منظور ارزیابی روابط بین صفات و گروه بندی ژنوتیپ های گندم، 11 لاین امید بخش گندم زمستانه به همراه ارقام اروم، زارع، میهن، پیشگام و زرین در دو سطح آبیاری (آبیاری کامل و قطع آبیاری از مرحله گلدهی) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب در دو سال زراعی 93-1392 و 94-1393 مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بود. نتایج نشان داد همبستگی عملکرد دانه در هر دو شرایط با صفات، وزن ساقه، وزن پدانکل، وزن سنبله و شاخص برداشت مثبت و معنی دار بود. در شرایط نرمال رطوبتی همبستگی عملکرد دانه با محدودیت منبع و محدودیت مخزن با حذف برگ ها منفی و معنی دار و در حالی که همبستگی آن در شرایط تنش کم آبی با میزان انتقال مجدد و سهم انتقال مجدد همبستگی مثبت و معنی دار بود. نتایج تجزیه رگرسیون نشان داد در شرایط نرمال وزن سنبله، محدودیت مخزن با حذف برگ پرچم و سایر برگ ها 61 درصد و در شرایط تنش کم آبی میزان انتقال مجدد، وزن بوته و سهم انتقال مجدد 65 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه نموده و به عنوان صفات موثر بر عملکرد دانه شناسایی شدند. بر اساس نتایج تجزیه کلاستر ژنوتیپ ها در شرایط نرمال به پنج گروه و در شرایط تنش رطوبتی به چهار گروه تقسیم شدند. در تجزیه به عامل ها از طریق تجزیه به مولفه های اصلی در هر دو شرایط سه عامل شناسایی شدند که در شرایط نرمال 40/71 درصد و در شرایط تنش کم آبی 79/65 درصد از تغییرات داده ها را تبیین کردند.