جایگاه الزامات اخلاقی در فرآیند تحقیقات مقدماتی در قانون آیین دادرسی کیفری ایران

ارتباط بین اخلاق و حقوق کیفری، از دو منظر رابطه اخلاق با حقوق کیفری ماهوی و حقوق کیفری شکلی قابل تبیین است. در این تحقیق، مصادیق حاکمیت الزامات اخلاقی در فرآیند تحقیقات مقدماتی در قانون آیین دادرسی کیفری 1392 ایران تحلیل می گردد.
در این تحقیق کیفی از روش تحلیل سند استفاده شده است. به منظور آشنایی با واژگان کاربردی، ابتداد مفاهیم تحقیقات مقدماتی و الزامات اخلاقی تعریف شده و سپس تحلیل و بحث صورت گرفته است.
مصادیق حاکمیت الزامات اخلاقی در فرآیند تحقیقات مقدماتی در قانون آیین دادرسی کیفری 1392 ایران، تحت دو عنوان کلی الزامات اخلاقی ناظر به اقدامات مقامات قضایی و الزامات اخلاقی ناظر به اقدامات متهم مورد توجه قرار گرفته است. امکان این که در مرحله تحقیقات مقدماتی، هر کدام از طرفین به جهت پیروزی خود در این تقابل، الزامات اخلاقی را نادیده بگیرند، به نسبت سایر مراحل دادرسی، از جمله مرحله رسیدگی در دادگاه یا اجرای حکم بیشتر است. مهم ترین ویژگی الزامات اخلاقی ناظر بر فرآیند تحقیقات مقدماتی آن است که نقض این الزامات، فاقد ضمانت اجرای قانونی است. بنابراین به جز وجدان شخص و اخلاقیات، نمی توان ضمانت اجرای دیگری برای آن یافت.
یافته ها نشانگر این موضوع است که در بسیاری از موارد، اقدامات تحقیقی و تعقیبی مقامات قضایی نه مبتنی بر نص قانون، بلکه بر اساس الزامات اخلاقی صورت می گیرد. به علاوه، قانونگذار در موارد متعددی، وظایفی را برای مقامات قضایی مقرر کرده است که تنها ضمانت اجرای آن ها الزامات اخلاقی است.