بهره پولی (ربا) و بحران مالی

بحران های مالی متعدد یک قرن گذشته در مناطق مختلف جغرافیایی، این اندیشه را تقویت کرده که بحران و عدم تعادل بازارها، مشخصه ذاتی نظام اقتصاد سرمایه داری است. در این مقاله، تلاش شده تا با بررسی روند تحولات بازارهای مالی، به ویژه طی سه دهه اخیر، نشان داده شود که چگونه وجود نرخ بهره در نظام سرمایه داری به مثابه خط گسلی در سیستم اقتصادی، هارمونی بخش حقیقی و بخش مالی را مختل می کند.
نتایج این بررسی با استفاده از آمار و اطلاعات فصلی بازارهای مالی و حقیقی اقتصاد امریکا طی دوره زمانی 2009-1993، نشان می‏دهد که وجود ربا و افزایش آن در نظام اقتصادی، باعث گسترش بازار پول می‏شود که پیامد آن، ایجاد جدایی بین ارزش‏های اسمی بخش مالی و ارزش‏های واقعی آنها در بخش حقیقی اقتصاد است. با بروز این انفکاک و شدت گرفتن آن، حباب‏های قیمتی شکل می‏گیرد. در این مقطع، تلاش عوامل اقتصادی برای کسب سودهای آسان از حباب‏های ایجاد شده، از یک طرف افزایش استقراض و گسترش حجم بازار پول را به همراه دارد که باعث کاهش سهم بخش حقیقی اقتصاد از منابع پولی و در نتیجه کاهش رشد تولید و اشتغال می‏شود. از طرف دیگر، فعالیت‏های سفته بازی، باعث متورم‏تر شدن حباب‏های قیمتی می‏شوند که نتیجه آن جدایی بیش از پیش بخش مالی از بخش حقیقی اقتصاد است. لیکن هر حبابی سرانجام با واقعیت حقیقی اقتصاد مواجه می‏شود و سقوط قیمت و بروز بحران مالی را به همراه دارد. به عبارت دیگر پیامد بیشتر شدن انفکاک، شکنندگی نظام اقتصادی و نابودی تریلیون ‏ها دلار از ارزش موهومی دارایی های مالی است که در طی دوران قبل خلق شده بود.