مطالعه شیمی کانی ها و دما- فشارسنجی سنگ های کیانیت دار در مجموعه دگرگونی منطقه همدان

منطقه مورد بررسی در استان همدان و در همسایگی ژرف توده الوند در پهنه سنندج- سیرجان قرار دارد. در همسایگی این توده انواع سنگ های دگرگونی مجاورتی و ناحیه ای از درجه پائین تا بالا وجود دارد که شامل انواع شیست ها، هورنفلس ها و میگماتیت هاست. گرچه سنگ های کیانیت دار از نظر وسعت، مجموعه سنگی عمده ای را تشکیل نمی دهند اما به صورت های گوناگون (هورنفلس، میگماتیت، رگه های کوارتز-کیانیت) برونزد دارند. کیانیت در این سنگ ها همراه با کانی های دیگر دگرگونی از جمله آندالوزیت، سیلیمانیت، استارولیت و گاهی کردیریت به همراه زمینه ای از بیوتیت، مسکویت، کوارتز و گاهی پلاژیوکلاز یافت می شود. کیانیت های منطقه همدان را می توان از نظر چگونگی تشکیل به سه دسته اصلی تقسیم کرد: 1- کیانیت های موجود در متن سنگ، 2- کیانیت های رشد یافته در قالب پورفیروبلاست های آندالوزیت و 3- کیانیت های تبلور یافته در رگه های آلومینوسیلیکات دار. از آنجاکه رشد همزمان سه تایی یا دوتایی آلومینوسیلیکات ها در مقاطع نازک دیده نمی شود، می توان گفت که آلومینوسیلیکات ها در وقایع دگرگونی مختلف و در چند نوبت شکل گرفته اند. دگرگونی ناحیه ای منطقه بیشتر به نوع بوچان شباهت دارد، اما اضافه شدن کیانیت به مجموعه کانی شناسی سنگ ها در بعضی نقاط، مجموعه دگرگونی را متمایل به نوع بارووین کرده است. ترکیب گارنت های موجود در سنگ های مورد بررسی بیشتر در قطب آلماندن-اسپسارتین، ترکیب بیوتیت ها در محدوده ی سیدروفیلیت و ترکیب پلاژیوکلاز از نوع آندزین است و استارولیت های منطقه دارای ترکیبی غنی از آهن هستند. بر اساس دماسنجی با استفاده از تک کانی بیوتیت، بیوتیت های موجود در مزوسوم میگماتیت ها و هورنفلس های کیانیت دار دره سیمین به ترتیب میانگین دمایی در حدود 633 و 587 درجه سانتی گراد و بیوتیت های موجود در هورنفلس های کیانیت دار مریانج، دمای 483 درجه سانتی گراد را نشان می دهند. بر اساس دماسنجی به روش تبادل کاتیونی زوج کانی گارنت- بیوتیت، میانگین دمای هورنفلس های کیانیت دار منطقه مریانج در حدود 524 درجه سانتی گراد و میانگین دمای میگماتیت ها و هورنفلس های کیانیت دار دره سیمین به ترتیب در حدود 618 و 580 درجه سانتی گراد محاسبه شد. در فشارسنجی با استفاده از سامانه های GPBQ و GASP فشار میگماتیت ها ی کیانیت دار به ترتیب در حدود 8/3 و 1/4 کیلو بار برآورد می شود.