مطالعه ویژگی های زراعی، عملکرد گل و درصد اینولین ریشه کاسنی (Cichorium intibus) تحت تاثیر حاصلخیزکننده های خاک و تنش خشکی

کاسنی از خانواده آستراسه و دارای برگ های آبی و یا صورتی است و گونه ی گیاهی با ارزش که سرشار از فلاونوئید و اینولین است و ریشه آن بعنوان تنها منبع ریشه ای تولید اینولین است. تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل محدود کننده عملکرد در دنیا به شمار می رود. به منظور بررسی ویژگی های زراعی، عملکرد گل و درصد اینولین ریشه کاسنی تحت تیمارهای مختلف کود زیستی و تنش خشکی پژوهش حاضر انجام شد.
مطالعه حاضر به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 94- 1393 در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل انجام شد. عامل اصلی تنش خشکی شامل: آبیاری بر اساس 90، 70 و 50 درصد ظرفیت زراعی در کل دوره رشد و عامل فرعی کودهای زیستی شامل: شاهد (عدم کاربرد کود)، نیتروکسین، ریزموجودات مفید (Effective Microorganism=EM) و نانو کلات پتاسیم بودند. ویژگی های از قبیل ارتفاع بوته، تعداد ساقه در بوته، تعداد گل در بوته، عملکرد گل، وزن خشک و تر ریشه، درصد نیتروژن برگ و درصد اینولین مورد بررسی قرار گرفت. برای اعمال تنش خشکی از دستگاه TDR استفاده شد. پس از جمع آوری داده ها، برای تجزیه و تحلیل آماری از نرم افزار SAS استفاده شد و مقایسه میانگین ها به کمک آزمون دانکن در سطح احتمال پنج درصد انجام گرفت.
نتایج نشان داد که تاثیر برهمکنش تنش خشکی و کودهای زیستی، بر کلیه ویژگی های مورد بررسی به جز ارتفاع بوته معنی دار شد. نتایج نشان داد با افزایش شدت تنش ارتفاع بوته، تعداد ساقه و گل در بوته، عملکرد گل، وزن تر و خشک ریشه، درصد اینولین ریشه و درصد نیتروژن برگ کاهش یافت. کاربرد کودهای زیستی نیز سبب افزایش ویژگی های مورد بررسی گردید. بیشترین ارتفاع بوته، تعداد ساقه و گل در بوته، عملکرد گل، وزن تر و خشک ریشه و درصد اینولین ریشه از آبیاری کامل، همراه با کاربرد کود EM به دست آمد. کاربرد کود زیستی EM در تیمارهای آبیاری پس از 70 و 50 درصد ظرفیت زراعی به ترتیب رتبه های دوم و سوم درصد اینولین را نشان دادند. با افزایش شدت تنش از شاهد به تیمار آبیاری پس از 50 درصد ظرفیت زراعی، درصد نیتروژن برگ کاهش یافت به طوری که بیشترین درصد نیتروژن از آبیاری پس از 90 درصد ظرفیت زراعی توام با کاربرد نیتروکسین و کمترین آن از اعمال تنش شدید خشکی و عدم کاربرد کود حاصل شد.
در این آزمایش بهترین تیمار برای بیشترین وزن تر، خشک و درصد اینولین ریشه، کاربرد ریز موجودات(EM) در شرایط 90 درصد ظرفیت زراعی بود. به طور کلی می توان بیان داشت که استفاده از کودهای زیستی می تواند باعث تعدیل اثر تنش خشکی در گیاه دارویی کاسنی گردید.