ردیابی و مقایسه فیلوژنتیکی جدایه های زعفران و گوجه فرنگی ویروس پژمردگی لکه ای گوجه فرنگی (TSWV) در استان خراسان جنوبی

ویروس عامل پژمردگی لکه ای گوجه فرنگی (Tomato spotted wilt virus) متعلق به جنس Tospovirus از خانواده Bunyaviridae است. به منظور ردیابی این ویروس در پاییز 1395، شمار 161 نمونه زعفران و 44 نمونه گوجه فرنگی دارای نشانه های موزاییک، پیچیدگی برگ های انتهایی در زعفران و بافت مردگی در گوجه فرنگی، از کشتزارهای استان خراسان جنوبی (شهرستان های قاین، خوسف، درمیان و فردوس) گردآوری شد. بررسی اولیه نمونه ها با آزمون الایزای ساندویچی و آنتی سرم TSWV بیانگر آلودگی 7/8 و 4/11 درصدی نمونه های زعفران و گوجه فرنگی به TSWV بود. مایه زنی مکانیکی نمونه های مثبت روی گیاهان Nicotiana tabacum cv. Samsun و Chenopodium quinoa سبب بروز نشانه های موزاییک، ابلقی، چین داری و لکه موضعی برگ در شرایط گلخانه شد. توالی کامل ناحیه کدکننده نوکلئوپروتئین پنج جدایه زعفران و دو جدایه گوجه فرنگی این ویروس با استفاده از آغازگرهای اختصاصی تکثیر، همسانه سازی و تعیین توالی و درخت تبارزایی آن رسم شد. سه جدایه ایرانی مربوط به زعفران در گروه یک، نزدیک به جدایه ای از آمریکا، دو جدایه دیگر در گروه سه نزدیک به جدایه ای از ایتالیا و دو جدایه مربوط به گوجه فرنگی در گروه دو نزدیک به جدایه ای از چین قرار گرفتند. بنا بر دانش ما این تحقیق، نخستین ردیابی و مقایسه ترادف ناحیه ژنی نوکلئوپروتئین جدایه های منتخب این ویروس روی گیاه زعفران در ایران است.