سازوکارهای قضازدایی از مجرمان دارای اختلال روانی در فرآیند تحقیقات مقدماتی با تاکید بر الگوهای مداخلات پلیسی (مطالعه تطبیقی حقوق ایران و ایالات متحده آمریکا)

قضازدایی از جرائم ارتکاب یافته به مثابه تغییر مسیر فرآیند رسیدگی به جرم ارتکاب یافته، رویکردی است که به خصوص در ارتباط با جرائم ارتکاب یافته توسط گروه های خاصی از افراد جامعه مورد توجه دستگاه عدالت کیفری قرار گرفته است. اعمال این تدابیر به ویژه در مورد مجرمانی که دارای نوعی اختلال روانی هستند، واجد اهمیت است. با توجه به این که ضابطان دادگستری به عنوان جبهه نخست سیستم عدالت کیفری، در مقابله با جرائم و مجرمان ایفای نقش می کنند، اجرای تدابیر معطوف به قضازدایی در خصوص مجرمان دارای اختلال روانی، در مرحله تحقیقات مقدماتی توسط آن ها، هم از نظر کاستن از هزینه های اقتصادی سیستم عدالت کیفری و هم از جهت نیل به اهداف قضازدایی اهمیت به سزایی دارد. توجه به الگوهای مداخله ضابطان در فرآیند رسیدگی به جرائم بیماران دچار اختلال روانی، مبین این موضوع است که امروزه، «تیم مداخله بحران»، به عنوان گروهی از ماموران پلیس آموزش دیده، نقش اساسی در اجرای تدابیر قضازدایی در مرحله تحقیقات مقدماتی بر عهده دارند. بر این اساس مامورانی که در تیم ذکرشده ایفای نقش می کنند، بسته به نوع و ماهیت جرائم ارتکاب یافته، حسب مورد قادر به اتخاذ تصیماتی در راستای عدم معرفی مجرمان به مراکز قضایی هستند. در این نوشتار با بررسی وظایف و اختیارات ضابطان دادگستری در نظام حقوقی ایران و ایالات متحده در برخورد با مجرمان مبتلا به اختلالات روانی، چنین نتیجه گرفته شده است که برخلاف نظام حقوقی ایالات متحده، در نظام حقوقی ایران، مقنن فاقد رویکردی خاص در خصوص قضازدایی از جرائم ارتکاب یافته در فرآیند تحقیقات مقدماتی است.