تعیین شکل های شیمیایی مس و روابط آن ها با ویژگی های خاک در برخی خاک های استان آذربایجان شرقی

شناخت شکل های مختلف مس خاک و تعیین مقدار هر یک از آن ها اطلاعات مفیدی را برای ارزیابی وضعیت مس و نیز شیمی مس در خاک در اختیار می گذارد. برای کسب چنین اطلاعاتی، مقدار و توزیع شکل های مختلف مس در 21 نمونه مرکب خاک استان آذربایجان شرقی به روش عصاره گیری دنباله ای تغییر یافته سینگ و همکاران تعیین و رابطه این شکل ها با یکدیگر و با ویژگی های خاک مطالعه گردید. بر طبق نتایج حاصله دامنه تغییرات مس کل بین 5/90 - 5/21 میلی گرم بر کیلوگرم خاک با میانگین 37 میلی گرم بر کیلوگرم خاک بود. ضرایب همبستگی ساده نشان داد که درصد شن و سیلت با مس متصل به اکسیدهای آهن بی شکل همبستگی معناداری (p<0.05) داشتند. درصد سیلت با مس آلی و مس متصل به اکسیدهای آهن بی شکل همبستگی معناداری(p<0.05) داشت. درصد کربنات کلسیم معادل و کربنات کلسیم معادل فعال با شکل تبادلی مس همبستگی معناداری(p<0.05) داشت. از میان شکل های مس، شکل تبادلی، مس متصل به اکسیدهای آهن بلورین و مس کل رابطه مثبت معناداری با مس قابل جذب داشتند که در بین آن ها مس متصل به اکسیدهای آهن بلورین بالاترین ضریب همبستگی (*53/0=r) را داشت. ترتیب شکل های مختلف مس به صورت مس باقی مانده (Cu-Res) > مس متصل به اکسیدهای آهن بلورین (Cu-CFeOX) > مس متصل به اکسیدهای آهن بی شکل (Cu-AFeOX) > مس متصل به مواد آلی (Cu-OM) > مس کربناتی (Cu-Car) > مس تبادلی (Cu-Ex)> مس متصل به اکسیدهای منگنز (Cu-MnOX) بود. در این تحقیق بین برخی شکل های مختلف مس همبستگی معناداری بدست آمد که احتمالا بیان گر یک رابطه پویا بین آن ها می باشد.