سنگ شناسی، زمین شیمی، سن سنجی به روش U-Pb و ایزوتوپ های Sr-Nd سنگ های آذرین منطقه اکتشافی طلا- مس پورفیری تنورجه (شمال خاوری کاشمر)

منطقه اکتشافی طلا- مس پورفیری تنورجه در شمال‏ خاوری شهرستان کاشمر (استان خراسان رضوی) و در بخش میانی پهنه ماگمایی خواف- کاشمر- بردسکن جای دارد. منطقه دربردارنده سنگ‏ های آتشفشانی ریولیتی- ریوداسیتی ترشیاری است که توده‏ های آذرین درونی نیمه ژرف مونزونیتی تا دیوریتی در آنها نفوذ کرده‏ اند. بیشتر سنگ‏ های آذرین منطقه، بافت پورفیری با زمینه دانه ریز دارند و بیشتر دربردارنده کانی‏ های پلاژیوکلاز، آلکالی فلدسپار، کوارتز، بیوتیت، هورنبلند و مگنتیت هستند. توده‏ های مونزونیتی خاستگاه کانی‏ سازی و دگرسانی گسترده منطقه هستند؛ اما توده‏ دیوریتی تاخیری است و کانی‏ سازی ندارد. سن سنجی توده مونزونیتی به روش U-Pb برای کانی زیرکن، سن 8/39 میلیون سال پیش (ائوسن میانی) را نشان می دهد. ویژگی های زمین‏ شیمیایی و کانی‏ شناسی نشان می‏ دهند سنگ های آذرین منطقه از نوع گرانیتوییدهای کالک‏ آلکالن سری مگنتیت (نوع I) هستند. جایگاه زمین ساختی آنها پهنه فرورانش است. غنی‏ شدگی نسبی عنصرهای LREE در برابر HREE و غنی‏ شدگی عنصرهای K، Rb، Cs، Th و U در برابر Ti و Nb در همه نمونه ها دیده می‏ شود. ناهنجاری بیشتر منفی Eu و کم‏ بودن نسبت Sr/Y نشان‏ دهنده پیدایش ماگما در ژرفای پایداری پلاژیوکلاز است. مقدارهای 87Sr/86Sr اولیه (705673/0 و 705158/0)، 143Nd/144Nd اولیه (512524/0 و 512570/0) و میزان εNdi (22/1- و 32/0-) در توده‏ های آذرین درونی، نشان می‏ دهند خاستگاه ماگما، گوه گوشته ای روی صفحه فرورانده بوده است که هنگام بالاآمدن به سوی بالا اندکی با پوسته بالایی آلوده شده است. همنچین، سن ائوسن برای یک دوره متالوژنی مهم، به ویژه برای عنصرهای مس و طلا در شمال خاوری ایران پیشنهاد می‏ شود.