زمین شناسی، کانی شناسی و مطالعه ریزکاو الکترونی در کانسار آهن سراب-3، جنوب غرب منطقه معدنی شهرک (شرق تکاب)

کانسار آهن سراب-3 در شرق شهرستان تکاب و درشمال زون سنندج- سیرجان واقع شده است. در اثر جایگیری توده نفوذی با ترکیب حدواسط تا اسیدی در سنگ های آهکی منطقه، کانه زایی آهن ± سولفید در منطقه رخداد است. طبق شواهد، کانسارسراب-3 متشکل از سه زیر پهنه برون اسکارن، درون اسکارن و کانسنگ آهن ± سولفید است. فرآیندهای اسکارنی شدن به دو مرحله پیش رونده و پسرونده قابل تقسیم است. در مرحله پیشرونده، جایگیری توده نفوذیدر سنگ های کربناتی باعث دگرگونی ایزوشیمیایی سنگ های درونگیر و تبلور مجدد کلسیت ها و تبدیل آن ها به آهک های دولومیتی در نزدیکی توده نفوذی شده است. تبلور توده نفوذی باعث تکامل فاز سیال هیدروترمال و نفوذ آن به داخل سنگ های درونگیر شده است. واکنش این سیالات با سنگ میزبان باعث ایجاد دگرسانی متاسوماتیک گسترده شده که توسط تشکیل کانی های کالک سیلیکاته بی آب نظیر آندرادیت و دیوپسید مشخص می شود. در مرحله پسرونده با تغییر شرایط فیزیکوشیمیایی نظیر کاهش دما کانی های کالک سیلیکاته بی آب به کانی های، کالک سیلیکاته آبدار (ترمولیت– اکتینولیت، اپیدوت)، سیلیکاته (کلریت، سرپانتین، تالک فلوگوپیت)، اکسیدی (مگنتیت و هماتیت)، سولفیدی (پیریت، کالکوپیریت) و کربناته (کلسیت) تبدیل شده اند. به دنبال آن، فعالیت های تاخیری، موجب تشکیل رگه های کوارتز- کلسیت کانه دار در منطقه شده است. در مرحله سوپرژن نیز، طی فرآیند اکسایش در بخش های سطحی و کم ژرفای کانسار، هماتیت های مارتیتی، کانی های اکسی-هیدروکسیدی آهن، کالکوسیت، کوولیت و کلریت (پنین) تشکیل شده است. مطالعات تجزیه نقطه ای الکترونی (EPMA) بر روی کانی های مگنتیت و هماتیت گویای مقدار بالای متوسط عناصر Mn(07/0 درصد وزنی) و Al (68/0 درصد وزنی) و مقادیر پایین متوسط عناصرTi (02/0 درصد وزنی) وV (01/0 درصد وزنی) است. با توجه به شواهد کانی شناسی اسکارن و ژئوشیمی مگنتیت، کانه زایی آهن درهمبری واحدهای کربنات و توده نفوذی، گویای خاستگاه اسکارنی کانسار آهن سراب-3 است.