بازشناسی نگرش به زمینه در بناهای ساخته شده میدان مشق تهران در دوره پهلوی اول

هم کنش معماری و زمینه یکی از موضوع های اصلی در حوزه معماری و طراحی شهری است. این مبحث از اندیشه ورزی در دوران باستان درباره قرارگیری بناها در ارتباط با بناهای مجاور سرچشمه می گیرد. در زمینه های با ارزش می توان با استفاده از خوانش متن تاریخی، فرهنگی و اجتماعی مورد نظر به طرحی ارزش مند و متناسب با زمینه فرهنگی و تاریخی آن دست یافت. در این پژوهش در قسمت نخست مفهوم زمینه و هم چنین روش های طراحی چون زمینه گرایی، منطقه گرایی و گونه شناسی که واکنشی مستقیم به بستر طراحی هستند شرح داده می شود. در قسمت دوم با انتخاب بناهایی از میدان مشق تهران که دارای ساختمان های مهم دولتی و حکومتی از دوره های پیشین معماری گذشته شهر تهران به خصوص دوره پهلوی اول است، سعی در شناسایی رهیافت معماران آن دوره نسبت به زمینه و هم چنین میزان تآثیرپذیری زمینه گذشته در این ساختمان ها داریم. تفاوت میان برخورد با زمینه در نزد معماران دوره پهلوی اول با معمارهای هم دوره خود در غرب (شیوه بین الملل)، پرسش این پژوهش است. در این مطالعه از ترکیب روش تحلیلی-تطبیقی و روش مطالعه بر روی نمونه های موردی استفاده شده است. در قسمت اول پژوهش، بازشناسی نظریه ها و صورت بندی چارچوب نظری با رجوع به منابع دست اول و پایه، منابع دست دوم و اسناد تاریخی موجود انجام گرفته و در قسمت دوم که پژوهش بر روی نمونه های موردی تاریخی انجام می شود، اطلاعات مورد نیاز از طریق مشاهده و تحقیقات میدانی جمع آوری اطلاعات شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که برخورد معماران پهلوی اول با زمینه، متفاوت با معماران هم دوره خود در غرب است. بااینکه بناهای مورد بررسی دارای کارکرد جدید بوده اند اما هنوز ردپایی از معماری گذشته ایران، در تزیین ها و یا حتی در فرم هایی از این بناها دیده می شود.