بررسی معنا، شرایط و آثار شفاعت پیامبر اکرم (ص) از منظر مذاهب اسلامی

بررسی دیدگاه اندیشمندان برجسته مذاهب اسلامی در مورد شفاعت از آن جهت مهم و قابل توجه است که علی رغم این ادعا که گفته می شود همه اندیشمندان و پیروان مذاهب اسلامی به اصل شفاعت پیامبر (ص) باور دارند، ولی درباره معنای شفاعت و شرایط و آثار آن اختلاف نظرهای جدی وجود دارد. معتزله شفاعت را به معنای واسطه قرار دادن دیگری برای طلب منفعت و پاداش بیشتر نیکوکاران (اهل ایمان) در قیامت می دانند و مرتکبین گناه کبیره را مستحق شفاعت نمی دانند. ولی دیگر اندیشمندان مذاهب اسلامی، آن را وسیله نجات و رفع عذاب از گنهکاران تفسیر می کنند. شیعه و اشاعره شفاعت را مخصوص مرتکبین گناه کبیره می دانند. وهابیت نیز، هر چند که اصل شفاعت پیامبر (ص) در روز قیامت را قبول دارند، طلب شفاعت از شافعان به صورت مستقیم، و همچنین طلب شفاعت از انبیا و اولیا را پس از مرگشان، جایز نمی دانند. مقاله حاضر ضمن تبیین دیدگاه اندیشمندان مذاهب اسلامی در باب شفاعت، موارد اختلاف اندیشمندان مذاهب عمده اسلامی را مورد اشاره قرار می دهد و سپس به نقد دیدگاه وهابیت می پردازد و نشان می دهد که دیدگاه آنان مخالف آموزه های روشن قرآن و سنت، و مغایر با دیدگاه دیگر مذاهب اسلامی است.