بررسی کمیت و کیفیت اسانس اندام های مختلف برازمبل (Perovskia abrotanoides)در رویشگاه طبیعی استان خراسان شمالی

برازمبل (Perovskia abrotanoides Karel.)، یکی از گیاهان دارویی با ارزش و کمتر شناخته شده ایران است؛ که اغلب به صورت خودرو در حاشیه جاده های کوهستانی با اقلیم سرد و خشک می روید. در طب سنتی از این گیاه برای درمان دردهای روماتیسمی، بیماری سالک، اثرات ضد درد، خنک کننده، و ضدالتهاب، استفاده می شود. در مطالعه حاضر، اندام های مختلف (برگ، گل و ساقه) برازمبل از رویشگاه طبیعی چمن بید (استان خراسان شمالی) برداشت و پس از اسانس گیری به روش تقطیر با آب و با استفاده از دستگاه کلونجر، توسط دستگاه گازکروماتوگرافی و گازکروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی، از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیبات اسانس بررسی شدند. میانگین محتوای اسانس اندام های مختلف به ترتیب 0/1، 3/2 و 7/0 درصد (وزنی به وزنی) برای برگ، گل و ساقه به دست آمد. در مجموع 39، 32 و 35 ترکیب که 4/99، 8/99 و 7/98 درصد از کل ترکیب های اسانس برگ، گل و ساقه بودند، شناسایی شد. آلفابیسابلول (29–6/2 درصد)، 1و 8 سینئول (5/16–4/11 درصد)، کامفور (21–1/10 درصد)، آلفاپینن (2/16–9/1 درصد) و دلتا3کارن (3/11 – 4/7 درصد)، از ترکیب های عمده اسانس بودند. اسانس برگ غنی از سزکوئی ترپن های اکسیژنه و اسانس گل و ساقه غنی از مونوترپن های اکسیژنه بودند. گل برازمبل، پتانسیل تولید اسانس بالاتری نسبت به سایر اندام ها داشت. محتوای آلفابیسابلول برگ، 11 برابر محتوای آن در دیگر اندام ها بود.کامفور و 1و 8 سینئول، ترکیب های غالب اسانس در گل و ساقه بودند. در مجموع، از تنوع ترکیب های اسانس اندام های گیاه، جهت پیشبرد اهداف اصلاحی به نژادگران در صنایع دارویی، آرایشی-بهداشتی و غذایی، می توان استفاده نمود.