بررسی اثر بخشی آموزش مادر بر کاهش اختلال نارسایی توجه-بیش فعالی در کودک و افسردگی مادر

روش آموزش والدین به دلیل ویژگی های منحصربفرد خود در میان روش های درمانی، یک وجه مکمل مداخله های روان درمانی است که در آن به والدین و دیگر مراقبان، فنون مقابله با مشکلات رفتاری کودکان آموزش داده می شود. این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی درمان شناختی-رفتاری توام با مدیریت رفتار مادر بر افسردگی مادران و نارسایی توجه-بیش فعالی کودکان 10-7 سال انجام شده است.
این مطالعه از نوع آزمایشی، طرح پیش آزمون-پس آزمون-پی گیری با گروه کنترل است که در مدارس ابتدایی شهرستان بهبهان و در سال 1393 انجام شده است. جامعه آماری شامل مادران افسرده کودکان 10-7 سال مبتلا به اختلال نارسایی توجه –بیش فعالی بود. شرکت کنندگان پژوهش 24 نفر از مادران مبتلا به افسردگی می باشند که از بین 320 نفر از مادران دانش آموزان انتخاب شدند، که کودکان آنان اختلال نارسایی توجه-بیش فعالی داشتند. این نمونه با روش تصادفی ساده انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. ابزارهای پژوهش شامل مصاحبه تشخیصی، پرسشنامه افسردگی بک و پرسشنامه کانرز والد بود که روایی و پایایی آن ها تایید شد. گروه آزمایش 18 جلسه مداخله گروهی دریافت کردند. توصیف داده ها توسط میانگین و انحراف معیار و تجزیه وتحلیل داده ها از طریق تحلیل کوواریانس چندمتغیری با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 16 انجام شد.
تحلیل داده ها در سطح معنی داری 05/0 > P انجام شد. نتایج تحلیل کوواریانس در پس آزمون نشان داد، میانگین نمره افسردگی مادران در گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل کاهش یافته (27/81 = F، 001/0 < P)، اما میانگین نمره ها در اختلال نارسایی توجه-بیش فعالی کودکان کاهش معنی داری نیافت (821/0 = F، 357/0 = P)،. میانگین نمره های افسردگی و اختلال نارسایی توجه –بیش فعالی در مرحله پی گیری در گروه آزمایش، در مقایسه با گروه کنترل، کاهش معنی دار نشان داد (به ترتیب 87/27 = F، 001/0 < P؛ 32/10 = F، 004/0 < P).
با توجه به یافته های پژوهش مبنی بر اثر درمان شناختی- رفتاری توام با مدیریت رفتار مادر بر کاهش افسردگی مادر و علائم نارسایی توجه-بیش فعالی کودکان، پیشنهاد می شود برنامه های آموزشی و درمانی با تاکید بیشتر بر چگونگی ارتباط مادر و کودک برای مادران با کودکان دبستانی استفاده گردد تا از بروز بسیاری از مشکلات رفتاری، درمانی و تحصیلی در کودکان پیشگیری نموده و باعث سلامت مادر و کودک شود.