نظام زمان - وجه - نمود در گویش هورامی پاوه

هورامی زبانی از خانواده گورانی- هورامی- زازا، از زبان های ایرانی شاخه شمال غربی است. بسیاری این خانواده زبانی را جزء زبان های کردی به شمار می آورند، اما این موضوع محل اختلاف بسیار است و تفاوت های ساختاری که میان این زبان ها وجود دارد به این اختلاف دامن می زند. یکی از وجوه تفاوت این زبان با زبان های کردی نظام غنی و پیچیده زمان- وجه- نمود است، که هدف پژوهش حاضر معرفی و توصیف آن بوده است. داده های این پژوهش به صورت پیکره ای از فایل های صوتی و یادداشت های آوانویسی شده، از گویشوران هنجار این زبان در شهر پاوه و در طی سالهای 1389-1392 گردآوری شده است. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که نظام زمان- وجه- نمود در هورامی (گونه پاوه) دارای دو زمان حال و گذشته، پنج نمود تام، ناقص استمراری، ناقص غیراستمراری، کامل و ناکامل و پنج وجه اخباری، اخباری/تاکیدی، التزامی، امری و شرطی/آرزویی است که با هم هفده مقوله مختلف می سازند. مشخص شد که در هورامی نمودهای تام و ناقص در کنار نمودهای کامل و ناکامل وجود دارند. از هفده برشی که هورامی در نظام زمان- وجه- نمود زده، چهار مورد در زمان حال و سیزده مورد در زمان گذشته است. علاوه بر این، مشخص شد که هورامی زبانی عمدتا کنایی است. یازده زمان از دوازده زمانی که در تقسیم بندی زمان گذشته قرار می گیرند دارای ساخت کنایی، و دو زمان گذشته و چهار زمان حال، جمعا شش زمان، دارای ساخت فاعلی- مفعولی هستند. ساخت کنایی در این زبان خود را با مطابقه مفعولی و افزودن واژه بست های ضمیری خاص به فعل نشان می دهد.