مطالعه روان شناختی ابزار بررسی عملکرد کارکردی بی اریا - ارزیابی مبتنی بر تکلیف در بیماران شدید روان پزشکی

بررسی عملکرد کارکردی بی اریا - ارزیابی مبتنی بر تکلیف آزمون استانداردی است که ویلیام و بلومر آن را در سال 1987 به منظور ارزیابی عملکرد کارکردی طراحی کردند. این آزمون از پنج تکلیف (دسته بندی صدف ها، پول و بازاریابی، طراحی خانه، طراحی بلوک، طراحی شخص در حال فعالیت)، 12 متغیر (حافظه برای آموزش های نوشتاری و بیانی، سازماندهی زمان و مواد، محدوده توجه، شواهدی از اختلال فکر، توانایی مهارت انتزاعی، تکمیل تکلیف، میزان خطا، کارایی، انگیزش و انطباق، تحمل سرخوردگی، اعتماد به نفس، عاطفه عمومی و احساسات رفتاری)، و سه جزء (اجزای شناختی، عاطفی و عملکردی) تشکیل شده است. این مطالعه به منظور ترجمه آزمون عملکرد کارکردی بی اریا - ارزیابی مبتنی بر تکلیف به زبان فارسی و ارزیابی روایی ظاهری، محتوایی و همسانی درونی در بیماران با اختلالات شدید روان پزشکی انجام شده است.
این مطالعه از نوع روش شناسی و غیرتجربی است. جامعه آن شامل بیماران بزرگ سال مبتلا به اختلالات شدید روان پزشکی مطابق با نسخه پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی در شهر تهران در سال 1396 بود. در این مطالعه از پرسش نامه اطلاعات جمعیت شناختی و آزمون عملکرد کارکردی بی اریا استفاده شد. در این پژوهش نمونه گیری به صورت در دسترس روی بیمارانی انجام شد که در بیمارستان رازی بستری بودند. به منظور تهیه نسخه فارسی، ابتدا مطابق با روش بین المللی ارزیابی کیفیت زندگی، ترجمه آزمون عملکرد کارکردی بی اریا - ارزیابی مبتنی بر تکلیف طی این مراحل انجام شد: ترجمه نسخه اصلی به فارسی، بررسی ترجمه توسط اساتید و متخصصان، سنجش کیفیت ترجمه، ترجمه نسخه فارسی به انگلیسی، و مقایسه نسخه انگلیسی به دست آمده با نسخه اصلی. نسخه فارسی به منظور بررسی روایی محتوا از نظر سادگی، مرتبط بودن، وضوح و ضرورت در اختیار پنج متخصص قرار گرفت. روایی ظاهری آزمون به منظور یافتن دشواری در درک عبارات و کلمات، تناسب و ارتباط مطلوب آیتم ها، احتمال وجود ابهام و برداشت های نارسا از عبارات و یا وجود نارسایی در معانی کلمات در سه فرد بیمار و دو فرد سالم اجرا شد. پس از تایید، نسخه فارسی آزمون روی 55 نفر از بیماران با اختلالات شدید روان پزشکی اجرا شد که معیارهای ورود را داشتند. معیارهای ورود این مطالعه شامل این موارد بود: ابتلا به اختلالات روان پزشکی بر اساس نسخه پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی و درج در پرونده پزشکی توسط متخصص روان پزشکی، داشتن سن بالای 18 سال، تکمیل فرم رضایت آگاهانه برای ورود به مطالعه، توانایی خواندن و نوشتن، نداشتن اختلال همزمان (مانند، عقب ماندگی ذهنی، سوء مصرف مواد)، نداشتن محدودیت فیزیکی تاثیرگذار بر انجام تکالیف مشخص شده، و نداشتن نقص بینایی یا شنوایی شدید. به منظور بررسی همسانی درونی با توجه به چهارگزینه ای بودن آزمون، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. با استفاده از نسخه 16 نرم افزار SPSS داده ها تجزیه وتحلیل شدند.
نظرات متخصصان درباره کیفیت ترجمه و جایگزینی واژه ها در مراحل ترجمه آزمون با توجه به مراحل روش بین المللی ارزیابی کیفیت زندگی اعمال شد. روایی ظاهری آزمون با توجه به نظر متخصصان و اجرای آن در افراد سالم و بیمار نشان داد که از نظر زبان مشترک، وضوح و اجرای آن کیفیت مناسبی دارد. روایی محتوایی آزمون با توجه به نظر پنج متخصص در زمینه سلامت روان انجام شد و مقدار شاخص نسبی روایی محتوایی و مقدار شاخص روایی محتوایی به دست آمده برای همه حوزه ها 1 بود. حداقل مقدار قابل قبول برای روایی محتوا با توجه به شاخص های روایی محتوایی و شاخص نسبی روایی محتوا به ترتیب 0.80 و 0.99 است که نشان دهنده مورد تایید بودن روایی محتوا و تاثیر نگذاشتن فرهنگ بر متغیرها، تکالیف و اجزای آزمون عملکرد کارکردی بی اریا - ارزیابی مبتنی بر تکلیف است. نتایج ضریب آلفای کرونباخ برای همه حوزه های مربوط به دوازده متغیر کارکردی، اجزا و پنج تکلیف آزمون به جز متغیر کارایی بالای 0.7 (حداقل مقدار قابل قبول) بود که نشان دهنده پایایی درونی خوب این آزمون است.
با توجه به نظر متخصصان نسبت به اینکه نسخه فارسی آزمون عملکرد کارکردی بی اریا - ارزیابی مبتنی بر تکلیف، ترجمه مناسب و سطح قابل قبولی از نظر روایی ظاهری، روایی محتوا و همسانی درونی دارد، استفاده از آن برای ارزیابی عملکرد کارکردی در بیماران با اختلالات شدید روان پزشکی توصیه می شود.