فرایند گذار از سنت های فرهنگی نوسنگی جدید به مس و سنگ قدیم در پسکرانه های شرق زاگرس مرکزی

تپه قشلاق در جانب شرقی رودخانه ی تالوار در استان کردستان قرار دارد که تاکنون سه فصل کاوش باستان شناسی در آن به انجام رسیده که توالی بدون وقفه استقرارهایی از دوران مس و سنگ را نشان می دهد. نتیجه ی کاوش ها نشان داد که ضخامت نهشت های باستانی و فاصله ی تاریخ گذاری های ابتدائی و انتهایی دوره ی دالما یا طبقه ی V نسبت به دیگر مکان های کاوش شده بسیار طولانی تر باشد. فرهنگ دالما به عنوان یکی از فرهنگ های غالب دوره ی مس وسنگ قدیم و میانه تقریبا به خوبی شناخته شده است و گسترش آن در مناطق وسیعی از شمال غرب و غرب ایران روشن می باشد.در این دوره نشانه های فراوانی دال بر تغییرات اجتماعی- اقتصادی و هم چنین انطباق های فرهنگی با شرایط زیست محیطی رخ داده که نشانه های این تغییرات برروی برخی داده های منتسب به این دوره انعکاس یافته است و همین ویژگی سبب تفاوت های بین داده های این دوره در مناطق تحت نفوذ شده است. در تحتانی ترین لایه ی کاوش شده در تپه قشلاق که بلافاصله برروی خاک بکر قرار داشت نشانه های آشکاری از سنت های دوره ی نوسنگی جدید مشاهده گردید که می تواند بیش از آن که موید وجود استقرارهای دوره ی نوسنگی در این مکان باشد، حداقل نشانی از نحوه ی انتقال سنت فرهنگی به دوره ی مس وسنگ قلمداد شود؛ این شیوه ی انتقال از نظر گاهنگاری و همسانی داده های فرهنگی به نتایج حاصله از حوضه ی جنوب دریاچه ی ارومیه و انتقال فرهنگی از دوره ی حاجی فیروز به دالما تشابه بیشتری دارد. لذا مهم ترین هدف این مقاله بررسی نحوه ی فرآیند گذار سنت های فرهنگی از دوره ی نوسنگی جدید به مس وسنگ قدیم بر پایه ی داده هایی است که از کاوش در تپه قشلاق به دست آمده است.