مبانی معرفتی حقوق سیاسی انسان از دیدگاه نواندیشی فقهی

حقوق سیاسی انسان، بخش مهمی از حقوق بشر است که امروزه در اعلامیه ها و متون مربوط به حقوق بشر حقی طبیعی و غیرقابل سلب شناخته می شود و در بسیاری از کشورها و نظام های مردم سالار نیز مبنای مشروعیت نظام سیاسی قرار گرفته است. در سنت اسلامی، رویکردهای متفاوتی در مواجهه با این مقوله مدرن وجود دارد که هر یک از آن ها بر مبانی معرفتی خاص خود استوار می باشد. برخی از عالمان دینی و فقهای نواندیش در مواجهه با این مسئله صورت بندی جدیدی از مناسبات مردم و حکومت ارائه نموده و حقوق سیاسی انسان را با بهره گیری از ذخایر فقهی و با رجوع به منابع دینی توجیه نموده اند. پرسش اصلی این نوشتار آن است که «فقه نواندیش، حقوق سیاسی انسان را بر اساس کدام مبانی معرفتی اثبات می کند و در استدلال بر آن، چه قواعد و اصولی از سنت اسلامی را مورد استناد قرار می دهد» ؟ نتایج تحقیق نشان می دهد که «باور به خاستگاه الهی حقوق» ، «اعتقاد به حقوق فطری» ، «باور به کرامت ذاتی انسان» ، «مرجعیت دین در زندگی سیاسی» و «تاکید بر عقل و گزاره ها ی قطعی عقلانی» ، مهم ترین بنیادهای نظری حقوق سیاسی در سنت نواندیشی فقهی است که اندیشه فقی هان نواندیش درباره حقوق سیاسی انسان بر پایه آن ها قرار دارد.