تاثیر تنظیم کننده های رشد گیاهی و تیمار فراصوت بر پیازچه زایی سوسن چلچراغ (Lilium ledebourii)

سوسن چلچراغ (L. ledebourii) کمیاب ترین گونه ی جنس سوسن است که بیشتر در ناحیه ی قفقاز می روید. ایران نیز یکی از مهمترین مناطق پراکنش این گونه در حال انقراض است. لزوم توجه به حفظ این گیاه و استفاده از آن در کارهای اصلاحی و انتقال ژن، نیاز به باززایی فراوان آن در شرایط درون شیشه ای دارد. بدین منظور در این تحقیق سعی شد تا با استفاده از تنظیم کننده های رشد گیاهی و یک تنش غیرزیستی (فراصوت) توانایی پیازچه زایی و ریشه زایی این گیاه مورد بررسی قرار گیرد. این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار صورت گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که تنظیم کننده ی رشد NAA نقش مهمی در افزایش وزن کل پیازچه های تولید شده دارد، به طوری که بیشترین مقادیر این صفت از غلظت 1/0 و 1 میلی گرم در لیتر NAA حاصل شد. همچنین بیشترین تعداد ریشه در هر پیازچه از ترکیب تیماری 01/0 میلی گرم در لیتر BA بدست آمد. در ترکیب غلظت های مختلف هورمون NAA و هورمون BA، بیشترین وزن کل پیازچه ها در ریزنمونه ی پیازچه در محیط کشت MS حاوی 1/0 میلی گرم در لیتر NAA بدون BA بدست آمد. همچنین در غلظت بالای BA نسبت به NAA، همه ی سطوح فراصوت باعث افزایش تعداد فلس ها و وزن پیازچه ها گردید و بیشترین تعداد پیازچه ها از 10، 20 و 30 ثانیه فراصوت دهی حاصل شد. اثر مثبت تیمار فراصوت بر پیازچه زایی و صفات مربوط به آن نشان می دهد که این تیمار می تواند تاثیر زیادی برای باززایی این گیاه در شرایط درون شیشه ای داشته باشد. بنابراین از آنجا که فراصوت به طور غیرمستقیم بر میزان هورمون های درون زا در ریزنمونه تاثیر می گذارد، توصیه می گردد که در کنار تیمار هورمونی می توان از تیمار فراصوت در تکثیر این گیاه با ارزش استفاده کرد و با استفاده از آن میزان باززایی از این گیاه را افزایش داد.