تحلیل تاریخی روایات علائم ظهور (قیام سیدحسنی)

شناخت روایات جعلی و تمییز آنها از روایات معتبر، یکی از بایسته های مهم پژوهشی است. در جوامع حدیثی شیعه و اهل سنت، روایاتی وجود دارد، که نشانه های مختلفی را برای ظهور امام زمان بیان می کند. یکی از این نشانه ها، روایات قتل نفس زکیه و قیام سیدحسنی است.
تحلیل و تطبیق این روایات به روش تاریخی نشان می دهد خروج سیدحسنی، در واقع یک علامت ظهور نیست و با علامت قتل نفس زکیه متفاوت است. روایت سیدحسنی، روایتی غیرقابل اعتماد است که توسط حسین بن حمدان خصیبی(متوفی 334) زعیم فرقه نصیریه، در راستای اثبات دیدگاه های این فرقه جعل شده است. بررسی های تاریخی می تواند علت این جعل را در بستر تاریخ تبیین نماید.
نخستین بار، محمد بن یعقوب کلینی، (متوفی 329) توصیفی از نفس زکیه، را به خطا برای سیدحسنی بدون ملقب ساختن وی به نفس زکیه، به کار برده است. سپس مسعودی (متوفی 346)، لقب نفس زکیه را برای سیدحسنی به کار برده است، پس از قرن چهارم این لقب در میان علویان، به تدریج شایع شده است و سیدحسنی و نفس زکیه یک شخص پنداشته شده اند و به دنبال آن، قیام حسنی به عنوان علامت ظهور امام زمان قلمداد شده است.