اثر بخشی الگوی ارتقای سلامت پندر بر کاهش رفتارهای پرخطر رانندگان

سوانح ترافیکی در جهان 2/1% از کل موارد مرگ را تشکیل می دهند. علاوه بر این هشتمین علت منجر به مرگ در جهان و اولین علت مرگ در گروه سنی 15 تا 29 سال شناخته شده است. این مطالعه با هدف بررسی میزان اثربخشی الگوی ارتقای سلامت پندر بر کاهش رفتارهای پر خطر رانندگان تاکسی انجام شد.
این پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و گروه کنترل در سال 1396 در شهر مشهد انجام شد. جامعه مورد مطالعه کلیه رانندگان مرد تاکسی های درون شهری مشهد بود. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای، 380 نمونه انتخاب شدند. پس از تکمیل پرسش نامه منچستر، رانندگانی که نمره رفتار پر خطر ایشان متوسط به بالا بود، شناسایی و از میان آنان برای هر گروه به صورت مجزا، 45 نفر انتخاب شدند. پس از تکمیل پرسش نامه پژوهشگر ساخته سازه های منافع، موانع و خودکارآمدی درک شده الگوی پندر، مداخله آموزشی مبتنی بر این الگو طی 6 جلسه یک ساعته برای گروه آزمایش اجرا شد. در پایان جلسات آموزشی و 3 ماه پس از پایان آموزش، پرسش نامه های منچستر و سازه های الگوی پندر در هر گروه تکمیل شد. داده های گردآوری شده با استفاده از آزمون های تی مستقل، یومن ویتنی و فریدمن در قالب نرم افزار SPSS 24 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
میانگین نمرات رفتار رانندگی در مرحله پیش آزمون در گروه آزمایش 20/3±116/4 و در گروه کنترل 20/8±119/8 بود. آزمون یومن ویتنی این تفاوت را معنا دار نشان نداد (0/385=P)؛ اما در مرحله پس آزمون (8/2-=t) و پیگیری (12/3-=t) این تفاوت معنادار شد (0/001p<). میانگین نمره کل سازه های مورد مطالعه در الگوی ارتقاء سلامت پندر (منافع، موانع و خودکارآمدی درک شده) در مرحله پیش آزمون معنادار نبود (0/301=p) اما در مرحله پس آزمون و پیگیری معنادار شناخته شد (0/001p<).
مداخله آموزشی مبتنی بر سازه های الگوی ارتقاء سلامت پندر در کاهش رفتارهای پرخطر رانندگان تاکسی ها موثر است.