ارزیابی رشد و تولید ارقام صنوبر (Populus nigra) تاج بسته تحت یک دوره تنش شدید خشکی در پوپولتوم مقایسه ای سنندج

نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
با توجه به تغییرات اقلیمی و خشک سالی های اخیر، ارزیابی توان رشد و تولید ارقام صنوبر (Populus spp) در شرایط تنش خشکی ضروری است. این پژوهش با 14 کلن تاج بسته صنوبر (P. nigra L) با فاصله کاشت 3×3 متر از سال 1380 به مدت هفت سال در سنندج اجرا شد. کاشت نهال کلن ها در قالب طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در فروردین 1381 انجام شد. مزرعه در سال 1386 به دلیل عدم امکان تامین آب تا دهم تیر تحت تنش خشکی قرار گرفت. نتایج نشان داد که خشکی موجب زردی و خزان برگ ها، حمله چوب خوار (Melanophylla picta) و درنهایت خشک شدن تعدادی از درختان شد. تنش، ضمن افزایش دامنه تغییرات صفات، رشد کلن های صنوبر را به شدت محدود کرد، به طوری که درختان در معرض خشکی نتوانستند سرعت و مقدار رشد بالقوه خود را نشان دهند. پاسخ به تنش خشکی در بین کلن های صنوبر تنوع قابل ملاحظه ای نشان داد، به طوری که در کلن های P. nigra M و P. nigra 42/53 درصد تلفات صفر بود، اما در برخی مانند P. nigra 63/135 حدود نیمی از درختان از بین رفتند.میانگین تلفات کلن ها 20/49 درصد بود و دو کلن P. nigra 56/52 و P. nigra 56/75 با تولید چوب به ترتیب 61/25 و 8/24 متر مکعب در هکتار در سال و خسارت متوسط (25 تا 30 درصد) جزء کلن های دارای بهترین عملکرد و به نسبت متحمل به خشکی بودند. نتایج تجزیه ضریب های همبستگی، تجزیه خوشه ایو تجزیه به مولفه های اصلی، تاثیر منفی تنش خشکی را بر عملکرد چوب و اجزای آن نشان دادند، بدین شکل که کلن های کوچک تر و دارای تعداد و اندازه برگ کمتر با ظرفیت حفظ آب گیاه و کاهش سطح تبخیر، قابلیت تحمل خشکی بیشتری داشتند. همچنین، وجود تنوع ژنتیکی از نظر تحمل تنش در بین کلن های صنوبر و الگوی تفکیک آن ها در تجزیه خوشه ایو نتایج تجزیه به مولفه های اصلی، بیانگر دخالت عامل های ژنتیکی در کنترل آن و امکان دسترسی به کلن های پایدار و سازگار با شرایط خشک کشور از طریق دورگ گیری بود.
زبان:
فارسی
صفحات:
276 تا 290
لینک کوتاه:
magiran.com/p1859524 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!