از «بازیچه قدرت» تا «بنیان جامعه»: تحول جایگاه «دانشمندان و نوآوران» طی فرآیند «دانش بنیان شدن جوامع» و درس هایی برای ایران

در دهه های اخیر به موازات توجه جهانی به اهمیت ویژه «دانش»، در میان سیاستگذاران و مسئولان ایران نیز یک اجماع در مورد اهمیت «علم و دانش» شکل گرفته و همگی بر لزوم «دانش بنیان شدن» اقتصاد و جامعه تاکید دارند، اما عدم شناخت صحیح «وضع موجود» و «وضع مطلوب»، سیاستگذاری و برنامه ریزی برای «دانش بنیان شدن» ایران را با چالش مواجه کرده است. هدف پژوهش حاضر کاستن از خلاء معرفتی موجود در این دو زمینه، گسترش شناخت پیش نیازهای نهادی تحقق جامعه دانش بنیان و بررسی یکی از روابط نهادی علی حاکم بر آن با تمرکز بر «جایگاه دانشمندان و نوآوران در جامعه» است. بدین منظور، با استفاده از چارچوب نظری نهادی و روش تاریخی-تطبیقی، ابتدا جایگاه دانشمندان و نوآوران کشورهای صنعتی پیش و پس از «دانش بنیان شدن» جامعه مورد بررسی قرار گرفته و سپس با مقایسه این دو، تحول جایگاه دانشمندان و نوآوران این کشورها طی فرآیند «دانش بنیان شدن» جامعه تبیین شده است. سپس، با استفاده از شواهد تاریخی، جایگاه دانشمندان و نوآوران در گذشته ایران زمین (از پایان عصر زرین فرهنگ و تمدن اسلامی تا پیروزی انقلاب اسلامی) بررسی گردیده است.