تحلیل گفتمان زیست محیطی- فرهنگی رمان روایت ندیمه اثر مارگارت اتوود

این جستار بر اساس راهبرد خوانش بوم گرایانه به کنکاش مقوله ی «محیط زیست» در رمان روایت ندیمه (1985) اثر مارگارت اتوود می پردازد. نقد بوم گرا که تقابل دو قطبی را برنمی تابد، محدود به روش شناختی مشخصی نیست و در تعامل و تقاطی با دیگر نظریه ها، طرحی نو می افکند. متغیرهایی چون؛ طبیعت، طبقه و جنسیت در رمان مورد نظر تعیین کننده ی فرادستی یا فرودستی انسان و غیر انسان است. با توجه به رابطه ی خاص میان قهرمانان داستان و محیط فیزیکی، تقارن سلطه بر زنان و بهره کشی از محیط زیست در بحث اکوفمینسیم، نشان دهنده ی دغدغه ی ایدئولوژی سرکوب گر جنسیتی و طبقاتی و توجیه کننده ستم و سلطه است که با استثمار طبیعت همسوئی دارد. تحلیل انتروپی «طبیعت» و«فرهنگ» نیز نمایان گر زوال این دو مقوله در داستان است. بر اساس خوانش بوم گرایانه به ویژه موج دوم و سوم آن می توان نتیجه گرفت که گفتمان زیست محیطی اتوود خاصیتی فرایندگونه دارد، با قابلیت بازتاب فریاد تمام گروه های فرودست در روابط انقیاد و سلطه. این رمان پادآرمانشهری مخوف را به تصویر می کشد که در آن نوشتن و روایت کردن رمز ماندگاری و بقای راوی است. در این میان محیط زیست عاملی برای ساخت متن است و در خلق آن نقش فاعلیت دارد.