مقدمه ای بر هستی شناسی رهیافت های ارزیابی آسیب پذیری نسبت به خشکسالی

ارزیابی آسیب پذیری پهنه های مختلف زمین نسبت به خشکسالی، بخشی نوین از ادبیات در حوزه برنامه ریزی فضایی و برنامه ریزی محیطی را تشکیل داده و پژوهشگران مختلف، با توجه به حوزه موضوعی پژوهش خود، رهیافت های متفاوتی در این خصوص ارائه نموده اند. با توجه به این که ایران نیز یکی از کشورهای در معرض خشکسالی های گسترده است، لزوم دسته بندی و شناخت چارچوب های نظری موثر بر شکل گیری رهیافت های مختلف ارزیابی آسیب پذیری برای پژوهشگران این حوزه بیش از پیش ضرورت یافته است.
این مقاله می کوشد تا با بهره گیری از روش مطالعه تطبیقی و بررسی ارتباط بین شناخت شناسی و هستی شناسی مبحث «آسیب پذیری نسبت به خشکسالی»، رهیافت های ارزیابی آسیب پذیری نسبت به خشکسالی را دسته بندی نموده و چارچوبی نظری در خصوص هستی شناسی رهیافت های ارزیابی آسیب پذیری نسبت به خشکسالی ارائه کند.
رهیافت های ارزیابی آسیب پذیری نسبت به خشکسالی را می توان از منظر هستی شناسی به سه دسته بندی سه گانه و یک دسته بندی دوگانه تقسیم کرد و از منظر شناخت شناسی، این رهیافت ها متاثر از مفاهیمی چهارگانه شامل اثر، سازگاری، ریسک و مدل هستند.
رهیافت های ارزیابی آسیب پذیری نسبت به خشکسالی از منظر شناخت شناسی تحت تاثیر چهار مفهوم شامل اثر، سازگاری، ریسک و مدل هستند و از منظر هستی شناسی آنها را می توان به دو دسته کلی تقسیم کرد. هر یک از این دسته بندی ها خود شامل دسته بندی های خردتری هستند که تحت تاثیر چگونگی تعریف مسئله آسیب پذیری قرار دارند. مهمترین دستاورد این مقاله تشریح و به تصویر کشیدن ارتباط بین هر یک از این دسته بندی ها و ریشه های شناخت شناسانه حاکم بر آنهاست که موجب می شود پژوهشگران قبل از انجام ارزیابی آسیب پذیری نسبت به خشکسالی، با داشتن دانش کافی نسبت به ریشه های معرفت شناسانه، رهیافت ارزیابی صحیحی را انتخاب کنند.