رنگ ها، عناصر ذاتی و کارکردهایشان در قصه های ایرانی

رنگ ها علاوه بر مفهوم و معنای ظاهری خود، بیانگر احساسات، عواطف، اندیشه ها و شخصیت آدمی اند؛ به همین سبب رنگ در معنای عام و امروزی و کارکردهای آن در کنار عناصر ذاتی اش، شناخت بهتری را از عواطف و اندیشه های لایه های فکری قصه ها نشان می دهد. نگارندگان این جستار بر آنند تا با کاربست شیوه توصیفی تحلیلی، مجموعه چهارجلدی قصه های ایرانی، گردآورده انجوی شیرازی را بکاوند و رنگ های به کار رفته در این قصه ها را با توجه به عناصر ذاتی و کارکردهایشان طبقه بندی کنند. یافته ها نشان می دهند که رنگ ها کارکردهای مختلفی در بافت روایی قصه ها دارند. این کارکردها را می توان به ترتیب به چند طبقه تقسیم کرد: بیان باورهای ارزشی و طبقاتی، رنگ ها با کارکرد تعابیر و باورهای عامه، باورهای نمادین، رنگ ها در خدمت بیان جزئیات، بیان آرزوهای مردم عامه و باورهای اساطیری. با توجه به این کارکردها، رنگ ها از دو دسته خارج نیستند؛ رنگ هایی نظیر سیاه، سفید، سبز، زرد و سبز برای مقاصدی چون تعابیر عامه، باورهای نمادین و ارزشی، رنگ در خدمت جزئیات توصیف می آیند و گاهی همین رنگ ها یا رنگ هایی دیگر، کارکردهایی اختصاصی به خود می گیرند. صفات زرین و طلایی از رنگ زرد به طبقات مرفه جامعه اختصاص می یابند و یا آرزوها و امیال طبقات فرودست در ترکیباتی با صفت رنگانگ توصیف می شوند.