پهنه بندی و ارزیابی خطر زمین لغزش با استفاده از مدل های عامل اطمینان، تراکم سطح و تحلیل سلسله مراتبی (مطالعه موردی: حوضه ونک، استان اصفهان)

در این پژوهش، ابتدا حوضه ونک به وسعت تقریبی 168547 هکتار در استان اصفهان انتخاب گردید، سپس با استفاده از عکس های هوایی، تصاویر ماهواره ای، نقشه های زمین شناسی و بررسی های میدانی، نقشه پراکنش زمین لغزش ها تهیه گردید. همچنین با استفاده از بررسی های میدانی و مرور مطالعات انجام شده، 1 2 پارامتر موثر در رخداد زمین لغزش شامل لیتولوژی، کاربری اراضی، شیب، جهت شیب، ارتفاع، شاخص خیسی توپوگرافی (TWI) ، شاخص انحنای سطح، شاخص انحنای مقطع، فاصله از گسل، فاصله از جاده و فاصله از آبراهه انتخاب گردید. پس از تهیه لایه های اطلاعاتی در محیط نرم افزار ArcGIS10. 2 و وزن دهی به عوامل موثر با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی کارشناسی در محیط نرم افزار Expert choice، با استفاده از نقشه پراکنش زمین لغزش، اقدام به تهیه وزن کلاس ها و در نهایت تهیه نقشه های پهنه بندی حساست زمین لغزش با استفاده از روش های آماری تراکم سطح، فاکتور اطمینان و تحلیل سلسله مراتبی در پنج کلاس ریسک خطر خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد گردید. برای صحت سنجی روش ها از شاخص های جمع کیفی (QS) ، دقت (P) و شاخص نسبت تراکمی (DR) استفاده گردید. مقادیر شاخص های مجموع کیفیت و دقت که بیانگر کارایی مدل ها در پهنه بندی حساسیت زمین لغزش می باشند، به ترتیب برای مدل های تراکم سطح (2 9 /0 ، 0 3 /0) ، فاکتور اطمینان (4 8 /0 ، 0 5 /0) و تحلیل سلسله مراتبی (8 5 /0 ، 0 9 /0) بدست آمد. مقادیر بالای شاخص ها در مدل تحلیل سلسله مراتبی بیانگر کارایی بیشتر این روش نسبت به روش های تراکم سطح و فاکتور اطمینان در تهیه نقشه پهنه بندی می باشد. روند صعودی نسبت تراکمی برای گستره های مواجه با خطر خیلی کم تا گستره های مواجه با خطر خیلی زیاد در هر سه روش، نشان از صحت نقشه های تهیه شده با روش های مورد استفاده می باشد. طبق نتایج عوامل فاصله از جاده و جهت شیب بیشترین تاثیر را در وقوع زمین لغزش داشته اند. بر اساس نتایج مدل برتر (AHP) ، ‏5 3 /3 1 6 5 7 هکتار از منطقه (7 8 /1 8 درصد) در رده میزان ریسک زیاد و ‏8 8 /2 0 6 9 0 0 هکتار (2 7 /1 2 درصد) در رده ریسک خیلی زیاد قرار گرفته است.