تنوع ریتمیک در ضربی های ردیف فروتن

در این نوشته تلاش شده با بررسی روش های ایجاد تنوع در الگوهای ریتمیک سازنده ی ضربی های ردیف یوسف فروتن به شناسایی و مقایسه ی این روش ها با روش های ایجاد تنوع ریتمیک به کار رفته در بخش های آوازی ردیف ایشان پرداخته شود تا به عنوان یکی از راویان و سازندگان مهم قطعات ضربی قدیمی در موسیقی کلاسیک ایرانی، بخشی از شیوه ی آفرینش ایشان در ساختن ضربی بررسی شود. به این منظور بخش های دارای ساختار ریتمیک مشابه در ضربی های مذکور زیر هم نوشته شده اند و هر بخش با بخش بلافاصله بعد از خود مقایسه شده و در صورت وجود تغییر میان آن ها، روش های ایجاد تنوع و تغییر آن ها بررسی شده است. نتیجه ی کلی این مقایسه نشان می دهد نحوه ی ترکیب متفاوت الگوهای ریتمیک در بخش های ملودیک پیاپی ضربی های ردیف فروتن، منجر به تغییراتی در آن ها شده که در این نوشته با عنوان روش های: 1. افزایش تعداد 2. کاهش تعداد 3. افزایش/کاهش تعداد نامگذاری شده اند. علاوه بر این، هریک از الگوهای ریتمیک مذکور ممکن است با یکی از روش های: 1. تقسیم دیرش 2. پیوند دیرش 3. نغمه/سکوت تغییر و تنوع یافته باشند. روش های ایجاد تنوع ریتمیک در ایده های ملودیک ضربی های ردیف فروتن با روش های ایجاد تنوع در بخش های آوازی ردیف ایشان یکسان است. این روش ها می توانند برای آفرینش قطعات ضربی یا آوازی جدید قابل استفاده باشند.