آیین بودای تنتریک

سنت تنتریک پیچیده و چندشکلی است و در نگاه ناظران ترکیب پیچیده ای است از خدایان، اعمال، و نمادهایی که با آیین بودا اولیه تفاوت چشمگیری دارد. تا آنجا که بوداپژوهان غربی قدیم در مقام داوری درباره آیین بودای تنره یانه آن را آیینی تباه می دانستند. نگرش های غیرعالمانه هم، خصوصا در غرب معاصر، غالبا سکسی اند، یعنی آیین بودای تنتریک را سکسی می دانند، غافل از آن که عناصر سکسی در اواخر تحول این سنت پیدا شده اند. با پیداشدن اصطلاح «وجره یانه» در قرن هفتم، در تاریخ آیین بودای تنتریک اتفاق مهمی افتاد. برخی «آیین بودای وجره یانه» را با «آیین بودای تنتریک» یکی می گیرند که خطای آشکار است. زیرا این دو تفاوت چشمگیری با هم دارند مثلا یافت سریع بوداگی مقصد آیین بودای وجره یانه است حال آنکه آیین بودای تنتریک در چهارصد سال اول تحولش چنین مقصدی ندارد.