ارزیابی پویا ریسک در سیستم های فرآیندی شیمیایی با شبکه بیزین

سیستم های فرآیندی بخاطر شرایط حاد عملیاتی و حجم بسیار زیاد مواد قابل اشتعال و انفجار همواره بستر حوادث فاجعه آمیز متعددی بوده اند. ارزیابی ریسک ابزاری سودمند جهت طراحی استراتژی های کارآمد جهت پیشگیری و کنترل این حوادث می باشد. روش های کلاسیک ارزیابی ریسک دارای نواقص عمده از جمله عدم قطعیت در نتایج و ماهیت کاملا استاتیک می باشند، لذا در این مطالعه از یک رویکرد پویا و کمی جهت ارزیابی ریسک ایمنی ایستگاه های تقلیل فشار گاز شهری استفاده شده است. ابتدا براساس استاندارد شرکت توتال (GS EP SAF 253) سناریو رویداد مرجع (CE) تعیین گردید، سپس مدلسازی کیفی و کمی پویا مدل علت – پیامد سناریو با استفاده از شبکه بیزین (BN) انجام گرفت، در ادامه از توانایی استدلال استقرایی و قیاسی این شبکه ها استفاده گردید. پیامدهای مختلف سناریو با استفاده از نرم افزار PHAST 7. 11 مورد مدلسازی و ارزیابی قرار گرفت. در پایان ریسک پیامدهای سناریو محاسبه و به روز رسانی و ارزشیابی شد. 43 رویداد ریشه ای در وقوع سناریو رویداد مرجع ایستگاه های مورد مطالعه شناسایی گردید. از مجموع علل شناسایی شده به ترتیب بیشترین سهم را شکست های انسانی (85%) ، شکست های فرآیندی (10%) و شکست های مکانیکی (5%) در وقوع سناریو حادثه داشتند. احتمال وقوع سناریو 2-10× 11/7 محاسبه گردید و موانع ایمنی بخصوص شیر های توقف اضطراری نقش قابل توجه ای در کاهش شدت پیامدهای نهایی داشتند. ریسک هر سه پیامد نهایی سناریو رویداد مرجع یعنی آتش فورانی، آتش ناگهانی و انفجار ابربخار در ناحیه غیر قابل قبول قرار گرفت. استفاده از شبکه های بیزین یک مدل سازی گرافیکی کیفی و کمی جامع و پویا از فرآیند وقوع سناریو حادثه فراهم می آورد. قابلیت استدلال قیاسی این شبکه ها قادر به کاهش عدم قطعیت و به روز رسانی احتمال وقوع رویدادهای ریشه ای و پیامدهای نهایی می باشد. استفاده از آن به همراه مدلسازی پیامد، منجر به یک ارزیابی ریسک کمی پویا و دقیق تر و کاربردی تر در واحدهای فرآیندی می گردد.