بررسی کنایه در دیوان مسعود سعد سلمان

کنایه یکی از ابزارهای مهم بیان معانی و صورخیال است که برای پرهیز از وضوح گفتار و اطناب کلام و نیز تاثیر گذارتر نمودن سخن به صورت پوشیده گویی و ترک تصریح ، با بیانی موجز و موثر در گفتار و نوشتار به کار گرفته میشود. مسعود سعد سلمان نیز به عنوان شاعری با سرگذشتی ویژه که مدت هجده سال را در زندانهای گوناگون گذرانده است، در حبسیه های خویش برای اثبات بی گناهی و تلاش جهت آزادی از کنایه به زیبایی و شایستگی بهره جسته است. پرسش اصلی پژوهش این است که آیا به کارگیری کنایه و انواع آن به لحاظ نوع و ساختار در شعر وی آگاهانه و با انتخاب قبلی صورت گرفته و یا بدون هدف و منظوری خاص بوده است؟ نتایج این پژوهش نشان میدهد که مسعود سعد با سنجش مخاطب خود از کنایه به شکل بسیار هدفمند و گزینش شده استفاده نموده و جهت نیل به مقصود، نه از تمام کنایات که از گونه هایی خاص از آن بیشترین بهره را در شعر خود برده و از برخی کنایات نیز کمترین استفاده را کرده است. اساس این گفتار بر پایه بررسی کنایه از لحاظ شکل شناسی و ساختار مکنی عنه ، ساختار شناسی زبانی و دستوری و نیز معنی شناسی و مفهوم یابی کنایی دیوان مسعود سعد سلمان استوار می باشد.