بررسی مطلوبیت زیستگاه کفتار راه راه (Hyaena hyaena) در منطقه حفاظت شده هفتاد قله اراک

تکه تکه شدن زیستگاه فرایند پویایی است که موجب تغییر الگوی زیستگاه در سیمای سرزمین، کاهش تنوع زیستی و افزایش درون آمیزی می شود. منزوی شدن جمعیت های کوچک به عنوان یک تهدید جدی در حفاظت از جانوران به ویژه گوشتخواران محسوب می شوند. در این راستا، مدل سازی مطلوبیت زیستگاه به عنوان یک ابزار مهم در شناسایی نحوه توزیع و پراکنش گونه ها و عوامل تاثیرگذار بر آن محسوب می شود. کفتار راه راه، یکی از کم شناخته شده ترین گوشت خواران بزرگ جثه ایران است که نقش مهمی در جریان انرژی در اکوسیستم بازی می کند. هدف مطالعه حاضر، بررسی مطلوبیت زیستگاه کفتار راه راه، با استفاده از مدل های مکسنت و شبکه عصبی در منطقه حفاظت شده هفتاد قله اراک است. به این منظور از 45 نقطه حضور، 30 نقطه عدم حضور گونه و 24 نقطه حضور لانه و 16 نقطه عدم حضور لانه که به عنوان یک نمایه اصلی حضور گونه هست و یازده متغیر محیطی استفاده شد. اعتبارسنجی مدل ها با استفاده از رویکرد آماری (Receiver Operating Characteristic curve) ROC انجام گرفت. نتایج نشان داد اگرچه هر دو مدل در پیش بینی مناطق مطلوب زیستگاهی و لانه گزینی گونه، موفق عمل کرده اند ولی با توجه به مقدار Area Under the ROC Curve حاصل از روش مکسنت برای مطلوبیت زیستگاه (78/0AUC=) و نواحی لانه گزینی (76/0AUC=) و مقدار ROC، حاصل از روش شبکه عصبی برای نواحی مطلوب زیستگاهی (69/0AUC=) و نواحی لانه گزینی (65/0AUC=) ، نتایج حاصل از روش مکسنت دارای قدرت ارزیابی و پیش بینی بالاتر از مدل شبکه عصبی مصنوعی هست و به واقعیت نزدیک تر است. بررسی ها نشان داد، متغیر های تیپ پوشش گیاهی، فاصله از چشمه و تیپ خاک براساس نتایج حاصل از حساسیت سنجی جک نایف در مدل مکسنت و متغیر های جهت، مدل رقومی ارتفاع و فاصله تا قنات به ترتیب رتبه نفوذ در شبکه عصبی، به عنوان تاثیرگذارترین متغیر ها بر مدلسازی مطلوبیت زیستگاه گونه در نظرگرفته شدند. براساس نتایج حاصل از مدل مکسنت و شبکه عصبی، مهم ترین متغیر موثر در لانه گزینی کفتار در منطقه حفاظت شده هفتاد قله اراک، کاربری اراضی منطقه به ویژه مرتعداری می باشد.